Vlierbes

Vlierbes ( Sambucus nigra ) Adoxaceae
Nederlands: Vlierbes ,Gewone vlier, Heulenteer.
Frans: Grand Sureau, Sureau noir
Duits: Schwarzer Holunder, Holder, Holler , Flieder
Engels: Elder, elderberry, black elder ,European elder
Spaans: Saúco, saúco negro
Italiaans: Sambuco, sambuco comune , sambuco nero

De Vlier is als struik of boom ca. 7 meter hoog en komt in grote delen van de wereld voor. Binnen Europa van Engeland tot Siberië en van Noorwegen tot Noord Italië. En van Noord Afrika tot Klein Azië . In Amerika voornamelijk in de oostelijke staten van Maine in het noorden tot Florida in het zuiden . Botanisch gezien zijn de bessen steenvruchten.

Aan de vlier, zowel de bloesem , blad en bessen worden medicinale eigenschappen toegeschreven . 400 jaar voor Chr. Is door Hippocrates , die als grondlegger van de westerse geneeskunst wordt beschouwd , al de geneeskrachtige eigenschappen van de vlier beschreven.

In de Griekse mythologie gaat het verhaal hoe Prometheues in de holle stengel van de vlier het hemels vuur naar de aarde bracht . En Virgilius de Romijnse dichter vertelt ons ,dat het gezicht van de god Pan rood is gekleurd met het bloedrode sap van de Vlierbessen . Ook de oude Germaanse stammen geloofde in de bovenatuurlijk krachten van de vlier . Bij vele plaggenhutten kon men in die tijd dan ook een vlier zien staan , Of het hielp ?

Voor de komst van de syntetische medicijnen genoot de Vlier de reputatie in zijn eentje een hele apotheek te vormen . Geen struik namelijk die tegen zo veel kwalen hielp als de vlier .

Het is met name de toepassing voor het behandelen van verkoudheid ,virale infecties zoals griep en herpes die goed te bestrijden zijn met extracten van de vlier. In de volksgeneeskunst en de kruidengeneeskunst gebruikt men de vlier als alternatief voor antibiotica.

Als vers fruit is eten van de vlierbes minder geschikt ,de licht giftige stoffen worden niet door een ieder verdragen . Echter gekookt is deze stof ( sambunigrine) onschadelijk.

De toepassing in de keuken zijn legio, bv de bessen koken en het sap verwerken in dessert of vruchtendrank , of laten gisten tot wijn . De rauwe bessen als toevoeging aan jenever of likeur (Sambuca), De vlierbes is een product voor de gespecialiseerde handel .

Men kweekt in speciale kwekerijen variëteiten met grote vruchten, die gebruikt worden in de conservenindustrie. Daarnaast worden de rijpe vlierbessen gebruikt om onder andere sap, wijn, jam en hoestsiroop van te maken. Zowel de vlierbladeren, bloemen als het sap van de vlierbes hebben een verzachtende en geneeskrachtige werking en worden veelvuldig als geneesmiddel gebruikt. Zo werkt thee gemaakt van vlierbladeren bloedreinigend, versterkt het je afweersysteem . Een ander leuk weetje is dat de eetbare paddenstoel ‘Judasoor’ regelmatig gevonden wordt op de vlier.

Opslag en bewaring

Verse bloemschermen en bessen zijn enkele dagen bij 3 °C te bewaren . Diepgevroren bessen tot 8 maanden bij -18° C.

Aanvoer periode en product regio.

Voor Nederland is Duitsland de belangrijkste leverancier, met een jaar proctie van ca . 1100 ton , aan bessen en ca, 35 ton aan bloemschermen .

Aanvoer van de bloesem van mei tot juli,de bessen rijpen vanaf september .

Een tweede bloei vanaf augustus met rijpe bessen tot de vorst invalt .

Gebruik door consument

Van de bloesem ,al dan niet gedroogd, thee zetten . De losse bloempjes verwerken in pannenkoeken beslag . Maar ook de hele bloemtros , na het wassen door het beslag halen en dan frituren , de vlierbloesembeignets ,

Vlierbloesem siroop , De rijpe bessen koken en het sap verwerken in dessert , gebak ,smooties en en over het ijs .

Voedingswaarde per 100 gram

Industriële verwerking.

Kleurstof voor snoep, zuivel, levensmiddelen en textielverven.

Diepvries . Wijn , Jenever ,Jam , Gelei .Marmelade , Kleurstof in Cosmetica.

Enkele rassen :