Dadel

Dadels (Phoenix dactilifera L)                fam.  Palmaceae

Naamgeving
Dadel is bekend onder de volgende namen:
Nederlands  dadel
Frans  datte
Duits  Dattel
Spaans  dátil, datilera
Engels  date

Familie
De familie van de Palmaceae ( palmboomachtige) heeft een grote economische betekenis. Ze levert tal van producten. Dit varieert van plantaardige oliën en vetten tot bouwmaterialen voor huizen. De belangrijkste vruchten voor de export zijn de dadel en de kokosnoot. De dadel is een zeer oude vrucht en was al bekend zo’n 3.000 jaar voor de jaartelling.

Herkomst
Waarschijnlijk vindt de vrucht zijn oorsprong in het Midden-Oosten. Tegenwoordig groeit de dadelpalm in het gebied tussen Marokko en India. De boom wordt ook in cultuur gebracht in het zuidelijk deel van de Verenigde Staten. Van oudsher zijn de gedroogde vruchten een belangrijk voedingsmiddel voor nomaden. Zij noemden de vrucht niet voor niets “het brood van de woestijn”.

Uiterlijke kenmerken
Dadels zijn de vruchten van een tot 25 meter hoge palmboom. De palmboom heeft grote bladeren. De dadelpalmboom heeft eenslachtige bloemen. Er zijn dan ook vrouwelijke en mannelijke palmbomen. Bestuiving vindt in de natuur plaats door de wind. De vruchten groeien in grote trossen, die zich ontwikkelen in de kruin van de vrouwelijke boom. Een tros kan wel tot 200 vruchten bevatten. Dadels zijn 5 tot 8 cm lange ovale vruchten met een dwarsdoorsnede van ca 1 cm. De schil is glimmend bruin. In het vruchtvlees zit een ronde, langwerpige, lichtbruine pit.
Verse dadels zijn afhankelijk van het ras, licht geel tot donkerbruin van kleur. Indien de dadels zijn diepgevroren kleuren deze altijd wat donkerder. Gedroogde of gekonfijte dadels zijn altijd donkerbruin van kleur. Een verse dadel moet een glanzende gladde huid hebben. Diepvries en gekonfijte vruchten hebben een gerimpelde huid.

Consumptie en toepassing
Voor het gebruik van dadels wordt de vrucht ontpit. Snijd de vrucht aan een zijde in de lengte open en haal de pit eruit.
Voor gebruik in salades worden dadels ontveld en ontpit.
Indien nodig kan de schil van de vrucht worden gehaald. Door een opening te maken bij de steelaanzet, is de dadel gemakkelijk uit de schil te drukken. Dadels worden meestal gevuld. Snijd in dat geval een zijde open en haal de pit uit de vrucht. De holte is dan geschikt voor de vulling.
De vrucht wordt gehalveerd of nog kleiner gesneden.
De honingachtige dadels zijn lekker in groente- en fruitsalades, brood, gebak en kipgerechten. Verse dadels worden vaak gevuld met verse kaas en als snack gegeten.

Tips:
– Gevulde dadels met verse kaas.
– Dadelsticks met stukjes dadel, oude kaas en partjes mandarijn.
– Stukjes dadel in fruitsalades met appel, peer en sinaasappel
– Stukjes dadel in groentesalades met diverse slasoorten
– Stukjes verse dadel door deeg voor brood en cake.
In woestijngebieden vormden zij ooit het hoofdvoedsel. De vruchten bevatten veel suikers en enkele vitaminen; Voor de nomaden op trektocht vormde de dadel het enige voedsel tijdens de reis. Dadels worden op veel manieren gegeten: gestoofd, verwerkt in jam, gebak en andere zoetigheid.

Voedingswaarde
VOEDINGSWAARDE DADELS per 100 gr.
Verse dadels leveren 165 kcal/ 690 kJ
Vitamine C-gehalte ligt op circa 30 mg.
Calcium  68 mg
Kalium  650 mg.
Vet 0.5  g.
IJzer: 6 mg.
Verse dadels zijn daarom een goede bron van ijzer als we eens een dag geen vlees eten.
Dadels, hebben een hoog gehalte aan voedingsvezel. Voedingsvezel hebben we nodig voor een goed verloop van de, spijsvertering.
Gedroogde dadels (met een lager vochtgehalte) hebben een hoger gehalte aan energie dan verse dadels, ze leveren 298 kcal/1267 kJ per 1 00 gram.

Enkele ras omschrijvingen

1-Deglet Nour” = Vinger van het Licht, ( Muskaatdadel) (vers of gekonfijt)
Met half droog vruchtvlees, goudgeel van kleur en enigszins doorzichtig waardoor de pit te zien is. (Ook Dekel-Nur genoemd)
2-“Sayer” ook wel “Siar” genoemd (gekonfijt)
Met droog vruchtvlees, gebruikt voor het maken van dadelbrood en goudgeel van kleur.
3-“Hallawi” of “Hallawee” of Halloway” (Bassora-Dadel) (gekonfijt)
Met droog vruchtvlees, helderbruin van kleur en een ca 5 cm lange vrucht.
4-“Khadrawi” of “ Khadrewee”( Kaliefdadel)
Met droog vruchtvlees, lijkt veel op de “Hallawi’.

5-“Medjool” (vers en diepgevroren)
De grootste dadel die er in de handel te verkrijgen is. Zachte schil en zeer Zoet vruchtvlees.
6-”Barhi” is de naam van een Goudgele dadelsoort uit Israël. De vruchten hebben  een gladde schil zijn zeer smakelijk zoet met sappig zacht vruchtvlees.
7-“Faraya”, is een uitgelezen Blauwe dadel.

Verdere rassen zijn:
Communes, Koningsdadel ( Berberdadel ), Saidi, Fardh, Weddee, Amary, Dayri, , Hiani en Zahidi.
Ook is het gebruik om de herkomstgebieden aan de dadel te koppelen zodat we de volgende aanduidingen krijgen: Alexandria dadels (uit Egypte), Arabische Dadels, Basra Dadels, Perzische Dadels en Spaanse Dadels. Het is duidelijk dat hier GEEN rasnamen gebruikt zijn.

Varieteiten uit Tunesie : Deglet Nour , Allig , Khout Alig , Kenta .

Varieteiten uit Israel : Medjoul , Chaïna , Bahri, Hiani,Zahidi,Halwi, Amari, Deri,

Dasheen

Dasheen (Colocasia esculenta L. ) Araceae

Ook bekend als: Madère, Dachine or chouchine , Songe, Taro d’eau ,
Old cocoyam en Taro
zie ook Eddo,Taro en Yam

Doerian

Doerian (Durio zibethinus)    fam. Bombacaceae /1014/ 983/57/

Naamgeving
Nederlands:  Doerian, Durian
Engels:  Doorian
Duits:   Durian, Stinkfrucht
Frans:   Durian
Spaans:   Durian
Portugees: Durian
Thai: Thurian
Indonesië:   Durian
Maleisie:  Durian
Filipijns:  Durian

Familie
De doerian behoort tot de tropische plantenfamilie Bombacaceae of wolboomachtige, waartoe ook de apebroodboom (Baobob) en de kapokboom behoren.

Herkomst
De doerian is inheems in Maleisië, Borneo en Java.

Uiterlijke kenmerken
De doerianboom kan een hoogte van 20 meter bereiken en draagt pas na 6 tot 12 jaar vruchten. De doerian behoort in ons land tot de “kleine exoten”. De geringe import van doerians is te wijten aan tal van problemen die bestaan in de exporterende landen rond transport, uniformiteit en rijpheid van de vruchten.
De vrucht is ovaalvormig tot rond en is 15 tot 30 cm lang en heeft een houtachtige schil met grote stevige uitsteeksels.
Als de vrucht rijp wordt barst de schil open en verspreidt de doerian zijn “verschrikkelijke” geur, die vooral veroorzaakt wordt door de zwavelverbindingen die in de vrucht zitten. De stank houdt het midden tussen rotte eieren, stinkende Franse kaas en rottende vruchten. De smaak is zoet, vanilleachtig met iets amandel.

Consumptie en toepassing
De vrucht is als hij rijp is, zeer kort houdbaar.
De stekelige schil van de doerian is moeilijk te openen. De vrucht is verdeeld in 4 tot 5 segmenten. Aan de onderzijde van de vrucht is dit te zien. Snijd de segmenten met een mes door. De vrucht is nu gemakkelijk te openen.
Elk segment bevat een aantal okerkleurige zaden, die omgeven zijn door boterachtig vruchtvlees. Dit is gemakkelijk met de hand te eten. In Zuidoost Azië worden zelfs de zaden gegeten. Geroosterd zijn ze een lekkernij.
Een vrucht is, als tafelfruit, genoeg voor circa 4 personen. Daarnaast is het vruchtvlees ideaal om te verwerken in desserts en gebak en wordt in Maleisië en Indonesië gebruikt als smaakmaker van gerechten.
Ook gezien de stank is het aangeraden de vrucht op dezelfde dag te eten als je ze gekocht hebt.
In Europa is de doerian een dure vrucht en zelfs in Maleisië en Thailand is het een delicatesse. Hij wordt daar de “Koning der vruchten” genoemd. Deze benaming geeft duidelijk aan hoe bijzonder men de vrucht vindt. De titel “Koningin der vruchten” komt de mangistan toe. In Maleisië worden zelfs “doerian party’s” gehouden. Met een groep vrienden gaat men dan gezellig doerians oppeuzelen

Voedingswaarde
Voedingswaarde per 100gr
Energie  700 kcal
Water  60 g
Eiwit  2,6 g
Vet  3,5 g
Suiker  12 g
Calcium  8,5 mg
IJzer     1 mg
Vit A  25 I.E.
Vit C  25 mg

Productielanden
Maleisië (Malakka), Thailand, Indonesië ( Borneo, Java en Bali), Porto Rico, Dominica en Jamaica, zijn voor Europa de belangrijkste leveranciers.
De Doerian is een klein product binnen de groep exoten. De verkoop gaat meestal op bestelling.
Vanwege de stank worden de vruchten getransporteerd met speciale vrachtvliegtuigen. In landen van herkomst is het voor reizigers zelfs “verboden doerians mee te nemen in een vliegtuig of in een hotel”.
De boom draagt twee maal per jaar vrucht. Door het grote aantal landen is een jaarrond aanvoer verzekerd.

Transport
Deze geur zorgt er voor dat de meeste luchtvaartmaatschappijen geen verse doerians vervoeren en zelfs bij vacuümverpakking hun bedenkingen hebben.
In Nederland worden verse doerians in geringe mate geïmporteerd uit Thailand. De vruchten zijn kort houdbaar en dit is de reden dat het transport per vliegtuig gebeurt. Naast verse doerians komen er diepgevroren doerians in de handel. In ons land bestaat vooral bij Indonesische en Chinese bevolkingsgroepen vraag naar doerians.

Rassen
Er bestaan ongeveer 27 verschillende Durio sp., waar alle cultivars van afstammen. Bovendien komen er nog wilde variëteiten voor in de uitgestrekte oerwouden van Maleisië. In Maleisië zijn drie type belangrijk voor de export: Durian Champa, Durian Betul en de

Durian Sankar.
Hiervan zijn ruim 100 cultivars geschikt voor export.
Thailand kent meer dan 300 verschillende cultivars. Indonesië drie type met ruim 50 cultivars.
Het mag duidelijk zijn dat in de productie landen volop gezocht wordt naar de beste cultivars, veredeling is hierop het antwoord.
De vruchten van de ‘Durio oxleyanus’ , ‘ D. graveolens’ ,’ D. kutajensis ’ , ‘ D .oblongus’ ,  ‘D.testudinarium ‘worden ten onrechte ook wel onder de naam Doerian verkocht.
De verwarring is niet zo vreemd, daar deze vruchten veel op de Doerian lijken.

Enkele ras omschrijvingen
Belangrijk nieuw ras is de LPG 526, een hybride ras, met 5 tot 6 segmenten en heerlijk zacht boterachtig vruchtvlees.
Ook de kruising van Puyat x Man Thong is veelbelovend. Het uitstalleven is met 6 tot 8 dagen een verbetering te noemen.
Verder kunnen we nog noemen: ‘Kan Yau’, ‘ Lipan’, ‘Little Red’, ‘Red Prawn’, en Hor Lor’.