Eddo
Taro (Colocasia esculenta var. esculenta )
Eddo (Colocasia esculenta var. antiquorum)
De Taro is ook bekend als:
Taro – Dasheen – Cocoyam – Kalo – Keladi – Kulkas
De Eddoes tevens bekend als: Madère ,Songe maurice,
Arouille carri,Taro bourbon,Eddoe en Taro
SOORTEN:
Om de verschillen maar direkt duidelijk te maken:
Taro, zijn grote knollen met een lengte tot 30 cm. die wel 25 kilo zwaar kunnen worden.
Eddo zijn de kleine knollen 8 tot 12 cm. lang en met een gewicht van 120 tot 500 gram.
Onder de naam Taro zijn meer dan 1000 verschillende landelijke en lokale type bekend. Van de plant zijn naast de knollen ook de jonge bladeren te gebruiken.
GEBRUIK:
De belangrijkste reden voor de consumptie van deze knollen is de neutrale smaak en de grote gebruikswaarde,o.a. gekookt, gerasp tot pap,vermalen en gedroogd tot poeder als basis voor koeken, zelfs uit het gegiste pulp is alcohol te winnen.
KORTE BEWARING:
De knollen zijn ,mits droog bewaard,twee tot drie maanden houdbaar bij een temperatuur van 8 tot 10°C.
AANVOERTIJD:
Aanvoer een jaarrond uit diverse landen.
PRODUKTIELANDEN:
Latijns Amerika ,Afrika en Z.O. Azië.
Zie ook Taro
Eddoes en Taro – Araceae
Feijoa
Feijoa (Feijoa sellowiana O. Syn. Acca sellowiana) fam. Myrtaceae
Feijoa is een ander eetbaar familielid van de guave. De vruchten zijn langwerpig rond met een lengte van 4 – 12 cm en een diameter van 3 – 5 cm.
De vrucht heeft een glanzend groene schil. Het crèmekleurige stevige vruchtvlees heeft in het midden een vijfdelig soort klokhuis. De vrucht heeft een ananasachtige smaak. Een bijzonderheid van de Feijoa is dat deze in het rijpheidstadium een heerlijke parfumachtige ananasgeur verspreidt.
Gebruikswaarde Feijoa:
Vers: De vruchten van de Feijoa schillen zoals een appel. In vier partjes verdelen, eventueel de pitjes verwijderen en dan vers consumeren. Feijoa wordt gebruikt als nagerecht. De vruchten halveren in de lengterichting en uitlepelen.
De guave en de Feijoa bevatten beiden veel pectine en worden daarom vaak gebruikt om gerechten te binden.
De donkerste vruchten zijn het zuurst.
Voedingswaarde per 100 gram:
Feijoa: 290 kJ
218 mg vitamine C.
Het element ijzer is ruim aanwezig.
Herkomst Zuid-Amerika
De feijoa komt oorspronkeiijk uit Zuid-Amerika. De plant is inheems in Brazilie, Paraquay, Uruquay en in Noord-Argentinie. De vrucht is genoemd naar de botanist Don da Silva Feijoa. In de 19e eeuw kwam de exotische vrucht in ZuidAmerika terecht. Van hieruit heeft de vrucht zich over andere delen van de wereld verspreid. Vandaag de dag worden de vruchten aangevoerd uit verschillende tropische en subtropische gebieden.
Aanvoerlanden zijn: Israël, Brazilië. en Nieuw-Zeeland. De Feijoa groeit aan een struikachtige boom van 2 á 4 meter. De vruchten kunnen in lengte variëren van circa 4-12 cm. De vruchten zijn langwerpig ovaal van vorm. Variëteiten die voor export in aanmerking komen zijn onder andere Mammoth, Triumph en Coolidge. De vruchten zijn vrij groot. De schil is leerachtig en groen van kleur. Het vruchtvlees onder de schil is stevig en crèmekleurig, soms ook zalmkleurig. In het midden van de vrucht bevindt zich een a] of niet zichtbaar vierhuizig klokhuis. De pitjes die erin zitten kunnen zonder bezwaar gegeten worden. De vrucht is rijp als de schil bij de steelaanzet veerkrachtig aanvoelt. Tevens verspreidt de vrucht een sterke ananasachtige geur.
De Feijoa in gebruik
De feijoa verspreidt een heerlijke, bijna parfumachtige ananasgeur. Een ideale vrucht om op tafel te zetten als afsiuiting van een diner. Snijd de vrucht doormidden en lepel hem uit. De pities zijn eetbaar. Voor gebruik in fruitsalades: de vrucht schillen en in plakjes snijden. Het vruchtvlees van de feijoa verkleurt snel bruin. Besprenkel de feijoa daarom direct na het snijden met citroen- of limesap.
Het vruchtviees is ook smakelijk om te verwerken in mousse of ijs.
Opslag Feijoa
De Feijoa is niet zo lang houdbaar. Circa 2 weken bij een RV van 90% en een temperatuur van 4 °C. De vrucht is iets minder gevoelig voor lage temperatuurbederf dan de guave. De consument kan de vruchten nog enkele dagen bewaren bij kamertemperatuur of in de koelkast.
Gandaria
(Bouea macrophylla Griffith syn. B. gandaria Blume ) Anacardiaceae.
Onderstaande plaat komt uit een oud schoolboekje uit Indonesië
Engels: Gandaria, sweet yellow, Marian plum , Plum mango, Egg plum
Frans: Gandaria
Duits : Gandaria, Pflaumenmango.
Spaans: Gandaria,Bouea macrophylla
Italiaans : Gandaria , Mango prugna
Lokale namen in Zuidoost-Azië:
Indonesie : Gandaria, Ramania ,Buwa Melawe,Kalawasa, Ramen
Filippijnen : Gandaria,
Maleisië : Kundangan , Rembunia , Setar , Asam Suku, Serapoh,
Thailand : Ma-prang , Ma-yong , Marian Plum ,Som-prang
Binnen de familie van de Anacardiaceae is de Mango het belangrijkste lid . Echter zijn er binnen deze familie nog meer leden die , hoewel een wat mindere rol , toch niet onbelangrijk zijn . In de AGF handel . Deze keer aandacht voor de Gandaria.
De Gandaria is nauw verwant aan de overbekende Mango, maar de vruchten zijn niet groter dan 4 tot 8 cm.
De schil is dun en zacht,en kleurt van onrijp groen tot rijp geel. De vrucht is mits rijp,zoet aromatisch en lijkt wel op mango. De vorm is van nier ovaal tot kogelrond .
De vrucht is rijp als de schil bij zachte druk meegeeft. Het gele of oranje vruchtvlees is zacht en een beetje plakkerig en is, afhankelijk van de variëteit, zoet of zuur van smaak. De pit is met het vruchtvlees verbonden en laat bij rijpe vruchten gedeeltelijk los .
Onrijpe en zure vruchten worden gebruikt in de chutney ,of er wordt samen met lombok een sambal van gemaakt. Op Java wordt ook het jonge blad van de Gandariaboom gegeten.
De bomen worden 15 tot 25 meter hoog , het hout is hard en geschikt voor water- en woningbouw .
De oorsprong is : Maleisië, Indonesië,Thailand , Myanmar (Burma) en Laos .
Productielanden : Maleisië, Thailand, Indonesië.
In Thailand bloeien de bomen van november tot december en zijn de vruchten van April tot Mei beschikbaar .
In Indonesië staan de bomen van Juni tot november in bloei en zijn de vruchten van Maart tot Juni beschikbaar .
Hawaii is de oogst van Mei tot Juli
Gebruik : Schil verwijderen, het vruchtvlees van de zoete variëteiten vers eten of verwerken als mango. Zure Soorten zijn voornamelijk geschikt voor het maken van chutneys en samballans.
Voedingswaarde per 100gram :
Koolhydraten 11,3 g
Vet 0,04g
Eiwit 0,1g
Calcium 6-9 mg
Fosfor 4-11 mg
IJzer 0,3 mg
Vit. A 72 ie
Vit. B1 0,1 mg
Vit .B2 0,05 mg
Vit , C 75 mg
De beste bewaar temperatuur ligt tussen de 4 en 6 ℃. voor rijpe vruchten. Bij 20℃ rijpen de vruchten goed na.
Rassen in Indonesië :
Hintalu : Deze zijn zeer zuur en worden gebruikt voor de sambal.
Mayong Chid : Zoete vruchten met geeloranje vruchtvlees .
Ramania Pipit: Zoete vruchten met oranjerood vruchtvlees .
Ramania Tembaga : Vruchten met zoet rood vruchtvlees .
Wan : Zoete vruchten met oranje vruchtvlees .
Enkele nauw aan de Gandaria verwante vruchten zijn : De Gele en Rode Mombinpruim en de Ambarella
Berichten in de Engelse pers ( Evening Standerd ) dat de Plum mango een kruising zou zijn van Pruim x Mango is klinkklare onzin .
Gojibes
Gojibes (Lycium barbarum) Solanaceae
Nederlands, Boksdoorn , Gojibes.,Wolfsbes.
Frans , Goji, Lyciet de Barbarie
Duits , Gemeine Bocksdorn, Gemeiner Teufelszwirn, Goji, Wolfsbeere
Engels ,Goji berry, Chinese wolfberry, Chinese boxthorn, Tibetan goji,
Spaans , Goji, Goji cerezas , Bayas de Goji,
Italiaans, Goji,
Oorsprong en historie van de soort. Met land of streek van herkomst
De Boksdoorn komt van oorsprong uit China en is in 1730 ingevoerd in Engeland als “Duke of Argyll’s Tea Tree “. Via Engeland is de Goji in Nederland gekomen , en inmiddels verwilderd .
De plant is een lid van de nachtschade familie en bevat derhalve stoffen die voor de mens nadelig kunnen zijn . Ook het gebruik van de Goji samen met bepaalde medicijnen kan worden afgeraden.Meer dan 5000 jaar geleden werden de besjes al gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde. Na verloop van tijd hebben mensen goji bessen gebruikt om veel voorkomende gezondheidsproblemen zoals diabetes, hoge bloeddruk en oogproblemen te behandelen. De bessen worden rauw gegeten, gekookt of gedroogd (zoals rozijnen) en worden gebruikt in kruidenthee, sappen, en medicijnen.
Sinds de boksdoorn in Nederland door het leven gaat als Gojibes en “Superfood” is de consumptie enorm toegenomen . De Gojibes is in Nederland en België op verschillende plaatsen langs rivieren en in duingebieden te vinden. De struik neemt genoegen met een schrale grond. Ook in Noord Amerika is de verwilderde Gojibes te vinden. Belangrijke producenten zijn te vinden in Azië,waarvan in China de grootste commerciële plantages te vinden zijn .Verder zijn Korea ,Japan en Vietnam een goede aanvulling .
De vruchten zijn rijk aan verschillende Vitaminen en andere organische stoffen als aminozuren, caroteen en rutine. De struik vormt lange ,tot 3 meter lange , takken die royaal bezet zijn met 3cm lange doorns. De rijpe bessen zijn ca. 2 cm groot ,ovaal van vorm en oranje-rood van kleur . De bessen zijn zéér saprijk, en het sap wordt in o.a. mix sappen verwerkt .
De verse bessen kunnen in de diepvries bewaard worden . Ook gedroogd zijn ze te koop. Sinds het begin van 21ste eeuw is er in Europa een toename van aanplant van de Gojibes. Van Italië in het zuiden tot Noorwegen in het noorden en van Engeland in het westen tot Polen in het oosten.
In Nederland en België zijn de plantjes ook tekoop bij de tuincentra.
Aanvoer periode en product regio.
Italië , België en Duitsland produceren en exporteren de verse Gojibes van juli tot oktober China, Vietnam en Thailand exporteren een jaarrond de gedroogde bessen.
Gebruik door de consument.
Vers geplukt kun je ze rauw eten , het sap verwerken . In smoothies,of vruchtenmix. Veel studenten in de Verenigde Staten schijnen gojibessap te drinken nadat ze een avond zijn gaan stappen zodat ze vlugger herstellen en minder last hebben van een “kater”.
Voedingswaarde per 100 gram product.
Energie : 1343 kj ( 321 kcal.)
Koolhydraten: 69,21 g.
Suiker: 54,62 g.
Eiwit: 14,07 g.
Vit.A : 1,1 – 7 mg.
Vit B : 0,6 – 1,3 mg.
Vit. C : 42 mg.
Natrium: 298 mg.
Kalium: 1132 mg.
Calcium: 112 mg.
Zink: 2 mg.
IJzer: 9 mg.
Seleen: 50 µg.
Industriële verwerking.
Gedroogd , verwerken in notenmix, sap, jam , gelei, in IJs en gebak.
Als kleurstof in voedingsmiddelen.
De Goji is een belangrijke grondstof voor de traditionele Chinese geneeskunst, en
in voedingssupplementen .
“Gouiqi jiu” is een alcoholhoudende drank die in China gemaakt wordt van sap van de Gojibes.
Opslag en bewaring
Verse bessen ca. twee weken bij 3 °C.
Diepgevroren bessen bij -18 °C tot 8 maanden
Gedroogde bessen luchtdicht verpakt tot enkele maanden .
Rasbeschrijvingen.
Er zijn wereldwijd meer dan 40 cultivars bekend die vaak lokale benamingen hebben .
Een veelgenoemde cultivar is de “Red Diamands”uit Ningxia , China .
De rasssen Big Lifberry , Sweet Lifeberry en No 1 Lifeberry worden ook geteeld in Nederland .
Turgidus een zoete varieteit die in Duitsland wordt geteelt .
Granaatappel
Granaatappel (Punica granatum L.) fam. Punicaceae/1014/1023/CBI/57/
Naamgeving
Granaatappel is bekend onder de volgende namen:
Nederlands: granaatappel
Frans: grenade
Duits: Granatapfel
Spaans granada
Engels: Pomegranate
Thai: Thap-thim
Maleisie: Buah delima
Indonesie: Delima
Filipijnen: Granada , Delima
Surinaams Hindoe: Granakibon
Familie
De granaatappel behoort tot de familie van de Punicaceae .( granaapappelboomachtige)
De granaatappel is een boom of struik met een maximale hoogte van 6 meter, die aan de basis vaak sterk vertakt. Aan het eind van de twijgen ontwikkelen zich geel/oranje bloemen. De ronde besvrucht (schijnbes) is geelgroen tot paars van kleur en heeft een doorsnede van 6 tot 12 centimeter. De pitten uit de vrucht kan men gewoon eten.
Herkomst
De granaatappel is oorspronkelijk afkomstig uit een gebied van Zuidwest Azië tot India en van Iran tot de Himalaya . In Europa vindt de teelt vooral plaats rond de Middellandse Zee. De gebieden die te droog zijn voor citrus, zijn zeer geschikt voor de teelt van Granaatappelen De plant is over de hele tropen en subtropen verspreid.
Uiterlijke kenmerken
De vrucht is een schijnvrucht en heeft de vorm en de grootte van een flinke sinaasappel. De harde, leerachtige en taaie schil kan van roodbruin tot geel gekleurd zijn. De granaatappel is helemaal gevuld met rode en/of gele zaden, die met vruchtvlees omkleed zijn. De pitten/zaden zijn eetbaar.
Consumptie en toepassing
Het vruchtvlees is sappig, zeer aromatisch en kan worden gegeten. Het vruchtvlees moet rood zijn voor een goede eetrijpheid. Hoe groter de granaatappel des te fijner is de smaak en het aroma. Voor consumptie moet de vrucht worden doorgesneden. Dan kunnen de zaden met het vruchtvlees uit de vrucht gelepeld worden. Ook kan het vruchtvlees uitgeperst worden.
Vroeger werd er veel grenadine (= limonade) op basis van granaatappelsap gemaakt. Deze limonade is grotendeels verdrongen door chemisch samengestelde limonades. Een smakelijke longdrink is een mengsel van sinaasappelsap en granaatappelsap.
Voor de bereiding van grenadine wordt het sap van de vrucht gewonnen. Er zijn ook talloze toepassingen van de vrucht in fruitsalades, sorbets en verfrissende drankjes. De schil van de vrucht bevat een kleurstof, die toegepast wordt voor textiel en tapijten. Pas op met vlekken op de kleding als de schil beschadigd is. Deze zijn moeilijk te verwijderen.
Voedingswaarde
Voedingswaarde per 100 gram:
Energie: 322 kJ (77 kcal)
1Jzer 0,6-1,5 mg
B-caroteen : 0,2-0,15 mg
Vitamine C :5 mg
Productielanden
Voor de Nederlandse markt zijn de volgende landen van belang: Spanje, Italië en Israël .In mindere maten producten uit Brazilië, Iran, Afghanistan en California.
De granaatappel is met zijn dikke en stevige schil een betrekkelijk eenvoudig te transporteren product. Bij temperaturen tussen de 5 ° C en 10 ° C kan de granaatappel enkele dagen onderweg zijn. Indien het transport meer dan vier dagen vergt, is de optimale temperatuur tussen de 0 en 1°C met een RV van 90 tot 95 %.
Teeltgebieden
Buiten Europa in Peru, Zuid-Afrika, Californië, India en Iran
In het Middellandse-Zeegebied: Spanje, in de provincie Granada rondom de hoofdstad Granada, is van oudsher de teelt van granaatappelen. Canarische eilanden . De Jordaan vallei in Israël . Egypte en Algerije.
In diverse landen worden de vruchten aan de boom al voorzien van beschermende zakjes, om het insecten onmogelijk te maken de vruchten te beschadigen.
Rassen
Granaatappelen worden nog niet onder rasnaam verkocht. Wereldwijd zijn er meer dan 1000 rassen bekend. Ieder productieland kent zo zijn eigen rassen palet.
Enkele ras omschrijvingen
De granaatappelen die naar Nederland komen zijn vaak van de rassen:
Red Loufani uit Israël, met dieprood sap
Aswad en Halwa uit Irak, zoetkruidig van smaak
Spanish Ruby uit Spanje, lichtrood sap, zoet en aromatisch met zachte zaden
Wonderful uit Californië, grote vruchten met diep purperrood sap.
Uit verschillende landen komen nog de rassen: Vellodu, Muscat White, Granada de China, Chico en Variegata .
Bewaaromstandigheden
Eetrijp geoogste vruchten kunnen tot 5 maanden worden bewaard bij 0 – 1°C en een RV van 90 – 95%.
Plukrijp geoogste vruchten kunnen 7 maanden worden bewaard bij 0 – 1°C.
De smaak van deze vruchten is echter minder goed.
Eetrijp geoogste vruchten zijn zonder koeling bij kamertemperatuur slechts 8 – 10 dagen houdbaar.
Guave
Guave (Psidium guajava L.) fam. Myrtaceae /57/
Naamgeving
Guave is bekend onder de volgende namen:
Nederlands: guave, djamboe kloetoek.
Frans: goyabe.
Duits: Guave, Guayave
Spaans: guayaba
Engels: guava
Thai: Farang
Maleisie: Jambu batu
Indonesie: Jambu biji , Jambu kluthuk
Filipijnen: Bayabas
Familie
Guave, in Nederland ook bekend onder de naam djamboe kloetoek, behoort tot de familie van de Myrtaceae of mirteachtige genaamd. Deze familie kent meer dan 3000 soorten, met o.a. de specerijen kruidnagel, eucalyptus en pimenta.
Herkomst.
Weinig van de Myrtaceae produceren eetbare vruchten. Het geslacht Psidium is de belangrijkste met meeste eetbare vruchten. De guave groeit aan struikvormige bomen in de tropische landen van Noord- en Midden Amerika, Zuid-Afrika en Z.O. Azië.
De eetbare vruchten uit de familie Myrtaceae stammen voor een deel uit Amerika en voor deel uit Zuidoost-Azie de vruchten kunnen goed gedijen in de tropen. De guave komt van oorsprong uit tropisch Amerika en groeit aan struikvormige bomen. Guavebomen zijn in cultuur gebracht in Brazilië, Mexico, Florida, California, Afrikaanse landen en Oost-aziatische landen. Een veelgebruikte Maleise naam voor de guave is Djamboe kloetoek.
Uiterlijke kenmerken
De vrucht is bol- tot peervormig. De vruchten hebben een groene of gele gebobbelde schil. De vruchtgrootte is 8 -15 cm. Het vruchtvlees is, afhankelijk van het ras, groen/wit, donkerrood of roze. Het vruchtvlees is door steencellen wat korrelig en de eetbare zaden, kleine witte pitjes, liggen in ringvorm en ingebed in een geleiachtige substantie in de vrucht. De pitten worden meestal verwijderd.
De smaak van het vruchtvlees is heerlijk zoetzuur met een eigen aroma.
Consumptie en toepassing
Guave is geschikt om puur te eten als tafelfruit. Schil in dat geval de vrucht en snijd hem in vieren, verwijder de pitjes en snijd de partjes in plakjes. Of snijd de vrucht doormidden en lepel de helften uit. De pitjes worden vaak verwijderd, ze zijn echter wel eetbaar.
Voor het gebruik in vruchtensalades: vruchtvlees in stukjes snijden en de geleiachtige massa met pitjes door een zeef wrijven. De pitjes blijven dan achter.
GEBRUIKSMOGELIJKHEDEN:
– Guaveplakjes in combinatie met pittige kaas zoals oude kaas of blauwe schimmelkaas;
– Guave in fruitsalades in combinatie met andere vruchten;
– Guavesap;
– Guavemoes als vulling van taarten en toetjes;
– Guaveplakjes besprenkelen met limoensap en serveren met ijs, slagroom of kwark;
– Guavemarmelade.
Voedingswaarde
Voedingswaarde per 100 gr
Vit . C 250 mg tot 1000 mg
Energie 70 kcal/ 293 Kj
IJzer ruim aanwezig
Regelmatig een guave eten kan ongetwijfeld een gezonde bijdrage leveren aan onze voeding.
Productielanden
In de subtropische en Tropische gebieden van Midden en Zuid Amerika. Brazilië is hier een van de belangrijkste producenten.
Verder uit Thailand, Zuid Afrika, India, Californië, Florida, en Hawaï.
Transport
De vruchten worden in het plukrijpe stadium geoogst. Ze zijn hard en daardoor goed vervoerbaar. Een guave is rijp zodra het speciale aroma waarneembaar is. De schil is in dat stadium in te drukken. Eetrijpe vruchten zijn kwetsbaar, minder bestand tegen vervoer over zee. Guave wordt bijna altijd via luchtvracht getransporteerd. De beste omstandigheden zijn een temperatuur van ca. 10° C en RV van 90%. Uit Californië komen rassen die een hogere temperatuur verlangen tussen de 12° C en 15°C.
De vruchten worden in éénlaags kartons verpakt, per stuk gewikkeld in beschermend papier of folie.Ook vacuum verpakte guave komt regelmatig voor.
Rassen
Guave wordt nog niet onder rasnaam verkocht. Hoewel er wereldwijd meer dan 350 verschillende rassen zijn.
Wel onderscheidt men in de handelskanalen verschillende soorten . De meeste zijn geel en groen gekleurd. Er bestaan tevens soorten met groen/wit, donkerrood en roze vruchtvlees. De roze en de rode soorten zijn als ze rijp zijn wat sterker en meer uitgesproken van smaak.
Enkele ras / soort omschrijving
Enkele belangrijke Guave rassen voor Nederland zijn:
Beaumont, Detwiler, Hong Kong Pink, Mexican Cream, Red Indian, de White Seedless die niet zaadloos is.
Shweta die zaadarm is ,Behat Coconut, Sindoori, en Portugal’
Halafruit/Pandanusfruit
Nederlands : Pandaan , pandanus ,hala
Frans: pandanus . Vacouet
Duits: Duftener Schraubenfrucht ,Pandanus
Engels: Seashore Screwpine,Pandanus , halafruit
Spaans: Palma de Cinta , Pandanus
Maleis : Pandang duri, pandan tikar
Polinesisch: Fara, Hala, bala,kafu,
Deze voor de Europeanen wat bijzondere vrucht komt oorspronkelijk voor in het gebied van Australië en Zuidoost Azie en in de Zuid Pacifict .
Met eilandengroepen in Micronesie als de Marshalleilanden, Kiribati en Polynesie en de Hawaiiian eilanden . De vele Pandanus soorten , er zijn er meer dan zeshonderd bekend , zijn in deze gebieden royaal vertegenwoordigd , elk eiland kent wel een soort die alleen op het eigen eiland voorkomt . Zoals op het eiland Tonga waar pandanusvruchten van de P.Whitmeeanus een gewicht van 35 kilo kunnen bereiken., maar hiervan is het blad belangrijker .
Dat de internationale handel de naam Hala gebruikt is vanuit de marketing goed te verklaren, het is een korte naam die goed “bekt “.
Inmiddels zijn er meer landen die deze bijzondere vruchten telen. o.a. door de Pacific Island Agroforestry institut zijn verschillende klonen van de P. tectorius uitgeplant buiten de oorspronkelijke habitat .Zelfs in California (USA) is de Hala aangeplant .
De historie van de Pandanus gaat terug tot ver voor onze jaartelling . Rots- tekenigen gevonden in Australië en opgravingen bewijzen dat.
Maar het is de Schotse botanicus Sydney C . Parkinson die in 1773 als eerste een wetenschappelijke beschrijving uitgaf over de Pandanus tectorius .
Op zijn rondreis door Australië en de pacific waar hij de eerste Pandanus tectorius boom en vruchten beschreef , hier ontdekte hij ook het gebruik van de schors en het blad van de Pandanus door de Aboriginals voor medische doeleinde.
De Pandanus tectorius ,waarvan de vruchten hier beschreven , omvat een honderdtal varieteiten. Meestal het resultaat van mutatie , zaailingen en kruisingen, en komen in het gehele bovengenoemde verspreidingsgebied voor.
De vruchten zijn botanisch gezien , samengestelde steenvruchten en worden ca. 20 tot 35 cm. lang en 8 tot 20 cm in doorsnede en heeft een langwerpige tot ovale vorm.Het gewicht is tussen 7 en 15 kilo.
De vrucht bestaat uit veel dicht opeengepakte, vierkante tot onregelmatig gevormde wigachtige steenvruchten. Een vergelijking met het uiterlijk van de Ananas is hier dan ook niet zo vreemd.
De afzonderlijke segmenten bevatten soms een pit die ook wel noot ,dus Pandanus- noot wordt genoemd .
Wanneer de vruchten rijp zijn, varieert Hala-fruit in kleur van felrood, oranjerood, goudgeel, groen tot geeloranje.
Door het grote verspreidingsgebied is het fruit een jaarrond beschikbaar.
Het feloranje vruchtvlees kan minimaal zijn, afhankelijk van de grootte van de vrucht, en heeft een enigszins houtachtig, vezelig en waterig karakter, vergelijkbaar met het kauwen op suikerriet of zoethout .Het vezelige vruchtvlees kan rauw of gekookt worden gegeten en geeft een zoet, tropisch sap af dat de voorkeur geniet vanwege zijn ongewone smaak en een mild, aangenaam aroma. Een essence van halafruit, kan zelfs vanille vervangen.
De zaden bevatten 24 % tot 34 % eiwit en 44 % tot 50% vet, en zijn geroosterd een lekkernij . Bij het eten van de zaden komt een rode kleurstof vrij .
Halafruit heeft een milde, zoete en tropische smaak, vaak vergeleken met de smaak van jackfruit of een mix van ananas- en mangonuances gecombineerd met suikerrietsap en subtiele kunstmatige bananenondertonen.
Pandan blad
Daun pandan , is ook in Nederland zowel vers als gedroogd tekoop .
Naast de vruchten worden jonge pandan bladeren door sommige populaties gebruikt als smaak- en geurversterking voor sauzen, curries en stoofschotels. Het geeft rijst een bijzondere smaak.
De bladeren worden ook gebruikt om vleesgerechten op smaak te brengen. Het oude en stugge blad wordt gebruikt om o.a. matten , manden en visnetten van te vlechten . Ook worden de vezels van het blad geweekt in zeewater en verwerkt als textiel.
Afhankelijk van land of streek van herkomst is bewaartemperatuur van de plukrijpe vruchten tussen 10° en 15° C
Overrijpe vruchten vermenteren snel en verspreiden dan een zurige stank .
Voedingswaarde per 100 gram vruchtvlees:
Energie 321 g
Water 80 g
Eiwit 2.2 g
Calcium 134 mg
Fosfor 108 mg
IJzer 5.7 mg
Vit.C 2 tot 5 mg
Vit.A 30 tot 72 mg
Johannesbrood
Johannesbrood (Ceratonia siliqua) Leguminosae
Nederlands: Johannesbrood , Sint Jansbrood .
Engels: Carob, St. John’s bread, Locust bean,
Frans: Caroube , Pain de St. Jean ,
Duits : Johannisbrot, Karobe, Bockshörndl,
Italiaans: Carruba ,
Spaans : Garofas , Garrobas , Garubia ,
De Leguminosae of peuldragers vormen een van de grootste plantengroepen op aarde. De drie families binnen de groep omvatten in totaal zo’n 15 000 soorten, die alle worden gekenmerkt door de peulen waarin de zaden worden gevormd, ook al is die peul bij een aantal soorten moeilijk als zodanig te herkennen. Een peul is, botanisch gezien, een vruchtblad waarvan rechter- en linkerzijde aaneen zijn gegroeid. Daardoor ontstaat een soort kokertje waarin de zaden zich ontwikkelen.
Het Johannesbrood, de vrucht van de Johannesbroodboom uit het Middellandse-Zeegebied en zo genoemd omdat Johannes de Doper er zich tijdens zijn verblijf in de woestijn mee zou hebben gevoed.
Peulen van ongeveer 20 cm lang en 3 cm breed waarin zich 12 kleine, harde zaden bevinden die altijd 0,18 g wegen. De zaden werden vroeger in de klassieke oudheid gebruikt als weegeenheid voor goud en edelstenen. Het woord ‘karaat’ ( thans 0,20 g) is afgeleid van het Arabische kirat, wat ‘kern’ of ‘zaad’ betekent en verwant is aan het Arabische woord voor de vrucht van deJohannesbrood boom: charrûb. De gewichtseenheid karaat moeten we niet verwarren met het karaat uit de goudhandel. Daar is het een indicatie van het goudgehalte in legeringen.
De peulen zijn donkerbruin tot zwart van kleur bij de oogst , tijdens de opslag drogen de peulen in en worden hard . Hierdoor zijn ze lang houdbaar .
Van oorsprong komt de Johannesbrood boom voor in het middenlandsezeegebied met een nadruk op Griekenland ,Egypte en Turkije. Inmiddels royaal aangebouwd in o.a. Portugal,Spanje, Italië, Griekenland,Turkije en Israel. Ook in Noord en Zuid Amerika en Zuid Afrika is de Johannesbroodboom aangeplant ,net als in Australie en India .
De aanvoertijd in Europa is van juli tot februari. Maar door de lange houdbaarheid is er een jaarrond aanvoer .
Gebruik:De peulen worden, vooral door kinderen, gegeten als een lekkernij, ongeveer op dezelfde wijze als zoethout. Bij het kauwen of malen komt namelijk de honingzoete smaak van de peul vrij . Gedroogde johannesbroodvrucht wordt traditioneel gegeten op de joodse feestdag van Tu Bishvat, het bomenfeest .
Bij moslims is het drinken van Johannesbrooddranken een traditie tijdens de islamitische heilige maand Ramadan.
Van gemalen Johannesbrood ,dan ook wel Carob genoemd , wordt ook wel imitatiechocola gemaakt, terwijl het ook als surrogaatkoffie wordt gebruikt. Een pluspunt in beide gevallen is het ontbreken in Johannesbrood van cafeïne en oxaalzuren en het geringe caloriegehalte. In de keuken worden de gemalen peulen voornamelijk gebruikt om gerechten te kleuren en te zoeten . Denk hierbij aan snoep en gebak .ook wordt het toegevoegd aan pap ,smooties en vruchtensap .
De onbeschadigde peulen zijn mits koel ( ca. 5 °C ) droog en donker zéér lang te bewaren.
De gemalen zaden , het Johannesbroodpittenmeel , wordt gebruikt als bindmiddel in o.a. baby voeding . Maar ook in IJs, kanten klare nagerechten ,vlaaivulling in blik en slasaus is het een veelgebruikt bindmiddel .
Als E410 toegelaten in voeding.
Voedingswaarde per 100 gram product.
Bevat 30 tot 50 % suiker.
Energie: 1431 Kj – 337 kcal.
Eiwit : 7 g
Vet : 1,2g
Vezels 3 g
Natrium 100 mg
Bevat verder : Vitaminen A.B en D . Calcium , Kalium ,Magnesium ,IJzer en Koper .
Industriële verwerking in de voedingsindustrie o.a. in kleef- en geleermiddelen, imitatiechocolade en -koffie.
Op Cyprus wordt een siroop/likeur gemaakt van de peulen met de naam “Cyprus Blackgold “
Op Malta wordt de siroop/likeur “Gulepp tal harrub” gemaakt van de Johannesbrood peulen .
Hoewel er ca. 50 cultivars of rassen bekend zijn wordt er enkel ondescheid gemaakt in gekweekte (C.s.Var. Edulis ) en de wilde (C.s.Var. Silvestris)
Jaboticaba
Jaboticaba (Myrciaria cauliflora syn.Eugenia cauliflora) Myrtaceae
Nederlands: Jaboticaba – Braliaanse druif
Frans: Jaboticaba
Duits: Jaboticaba – Baumstammkirsche
Engels: Jaboticaba,Brazilian grape tree.
Italiaans: Jaboticaba
Spaans / Portugees: Jaboticaba, Ibaouru, sabara, Ybaponu,
Jaboticaba, die al sinds de pre-Columbiaanse tijd in Brazilië wordt verbouwd en veel gevraagd is in het midden en zuiden van het land, is een veelbelovende vrucht van deze familie. Het wordt gekweekt in kleine commerciële boomgaarden van 500 tot 1000 bomen. Afkomstig uit Brazilië,en verspreid over Argentinië, Paraguay, Bolivia en zelfs naar Australië California en Florida.
De Jaboticaba wordt voor het eerst genoemd door Nederlandse kolonisten in 1658.
De tijd dat we daar suikerriet plantages hadden.
Toch duurde het tot 1904 voordat in Californië en 1908 in Florida de eerste bomen werden aangeplant.
Rond 1900 werden ook in Hawaï Jaboticaba bomen geplant.
Een bomenkwekerij in Florida verkocht in de jaren 40 van de vorige eeuw al geëntte jabotica bomen.
Van de Jaboticaba bestaan meerdere verschillende nauwlijks van elkaar te onderscheiden soorten. o.a de Jaboticatuba met grotere vruchten.
De vruchten groeien aan struiken die tot 12 meter hoog worden, direkt op de takken en de stam. Uit zaad gekweekte bomen geven pas na 4 tot 8 jaar het eerste fruit, pas na 12 jaar is de boom volwassen en kan dan twee tot vier oogsten per jaar geven. Dit is afhankelijk van de klimaat omstandigheden, zoals de grondsoort en watergift.
De vruchten worden 1 tot 4 cm. groot, kogelrond en bruinpaars tot zwart van kleur.
De harde stugge schil is niet eetbaar. Daaronder bevindt zich het witte zachte vruchtvlees wat fris zoet van smaak is. De pitten zijn niet eetbaar.
De houdbaarheid is zeer beperkt, twee tot vier dagen bij kamer temperatuur. Wanneer direkt na de oogst wordt teruggekoeld tot 10 ° C. 5 tot 10 dagen. In sommige productiegebieden van Brazilië worden de vers geoogste vruchten in bijenwas gedompeld dan luchtdicht verpakt, en koel bewward bij ca. 10 °C, een houdbaarheid van 21 dagen is dan mogelijk.
Invriezen bij – 18 ° C. zes tot acht maanden houdbaar.
De aanvoer is nog beperkt,maar zal zeker toenemen. Australië kent inmiddels een grote productie van de Jaboticaba. Naast de verse consumptie gaat een belangrijk deel naar de verwerkende industrie.
Jaboticaba wordt vers gegeten en staat bekend om zijn uitstekende eigenschappen, een overvloed aan sap en een bijzonder zoete smaak. Het wordt industrieel gebruikt voor gelei en om huislikeuren en wijnen te bereiden.
Commerciële telers in Hawaï en Autralië verpakken jaboticaba-vruchten in kleine plastic “clamshells” voor verkoop aan de consument.
Door meerdere oogsten per jaar en uit verschillende gebieden is een jaarrond aanvoer mogelijk.
Rassen
Branca: Boom is halfstam en geeft grote vruchten die helder groen van kleur zijn,saprijk en smakelijk.
Paulista: Een hoogstam boom die meerdere keren per jaar vruchten geeft. De vruchten zijn groot met een fris aroma.
Rajada: Een hoogstam boom met grote vruchten,de huid is paars-brons van kleur en heeft een dunne schil. Het aroma is kruidig zoet.
Sabará: Halfstam boom, Een van de populairste rassen in Brazilië. De vruchten zijn donker paars tot zwart van kleur en hebben een dunne schil. Het vruchtvlees is uitgesproken zoet. Dit ras kan vier oogsten per jaar geven.
Grimal: Een ras dat in Australië royaal is aangeplant. De vruchten zijn roodpaars van kleur,met een fris aroma.
Overige rassen in Brazilië zijn o.a: Ascuda, Murta, Corona, Ponhema,Rujada,Roxa, en Sao Paulo.
Voedingswaarde per 100 gram product .
Energie 45.7 cal.
Koolhydraten 12.58 g
Water 87.1 g
Eiwit 0,11 g
Vet 0,01 g
Vezel 0,08 g
Calcium 6,3 mg
Fosfor 9,2 mg
IJzer 0,49 mg
Vit . C 22,7 mg
Vit. B 0,02 mg
Vit . B2 0,02 mg
Vit. B3 0,21 mg
Jackfruit
Zie Nangka
Jujube
Ziziphus jujuba – Ziziphus mauritiana en Ziziphus lotus ( fam. Rhamnaceae)
Ondanks de verschillen in botanische herkomst ,wordt er geen verschil gemaakt in de volksnaamgeving.
Nederlands : Jujube , Chinese dadel , Borstbes , rode dadel ,
Engels: Indian jujube ,Indian Plum, Chinese date
Duits : Indische Jujube
Frans: Pomme malcadi, pomme surette, jujube ,
Italiaans: Giuggiolo , Dattero cinese ,
Spaans: Yuyuba, Azufaifo Chino, Ponsere,
Portugees: Dão
Van de kleine planten familie der Rhamnaceae brengt slechts één geslacht voor de mens eetbare vruchten voort, het geslacht Zizyphus . Binnen dit geslacht zijn er drie soorten die voor de AGF handel interessant zijn . De Jujube, (Z. jujuba) de Indian Jujube (Z.mauritiana) en de vruchten van de Z.lotus die voornamelijk in het Middellandse Zeegebied voorkomt . Deze zijn alle drie eetbaar en nauw aan elkaar verwant. Door onderlinge kruisingen en met wilde vormen ,wordt internationaal gewerkt aan verbeterde variëteiten. Op de Europese markt verschijnen voornamelijk de dadel vormige, gelige/ bruin gevlekte vruchten van Zizyphus jujuba, die hier jujubes, jujula’s of ook wel Chinese dadels worden genoemd. India en China zijn vermoedelijk de bakermat van de Jujube. Meer dan 4000 jaar geleden was de jujube al in China in cultuur gebracht . Via noord China , Afghanistan en Iran gaat de opmars naar het westen .De Grieken en Romeinen maken omstreeks het jaar 1400 kennis met de jujube. Inmiddels is de Jujube te vinden in Noord en Zuid Amerika , Zuid oost Azië en in Afrika .
Van de Jujube zijn meer dan 500 cultivars beschreven. De onderlinge verschillen zijn zéér groot , zowel in afmeting als in kleur. Kers tot pruim groot. Vruchten zo groot als een kippenei zijn geen uitzondering. Over de smaak die bij onrijpe vruchten wrang en zuur kan zijn is bij rijpe vruchten een aangename zoete smaak te beleven . Varieteiten met een brix van 30% zijn geen uitzondering. Het aroma kan variëren van frisse appel tot zoete peer . De vruchten bezitten een lange en smalle pit. De schil is glad of ruw glanzend ,stevig en ca. 1 mm dik .
De jujubes afkomstig uit Thailand zijn meestal geelgroen van kleur met soms een rose blos .De jujubes die afkomstig zijn uit het Middellandse-Zeegebied, zijn de vruchten van een verwante soort, Zizyphus lotus. Ze worden ook wel Franse of Italiaanse jujubes genoemd en zijn geel van kleur met bruine vlekken .Met een maat van 20 tot 35 mm Æ is deze soort de kleinste van de drie soorten.
De stevige rijpe vruchten zijn uit de hand rauw te eten ,of te stoven . Verwerken in zoetzuur of in een chutney wordt veel in Azië gedaan . India is groot verbruiker van gekonfijte jujube. In Indonesië wordt naast het fruit ook het jonge blad van de jujube gestoofd gegeten . De jujube is zeer geschikt voor de maken van siroop , jam en limonade .
Enkele rassen : Li, Lang , Sherwood , Silverhill, So, Shui men, Ga 866.
Aanvoer o.a., uit :
USA ( Florida ) :Juli tot september
Thailand : Juni tot maart
China: van Juni tot december .
Middellandsezee landen : Augustus tot oktober
India : November tot maart .
Rijpe vruchten bewaren bij 5 tot 8° C. en een RV van 90%
Voedingswaarde per 100 gram product .
Energie 331kJ ( 79kcal
Koolhydraten 20,23g
Eiwit 1.2g
Calcium 21 mg
IJzer 0,48 mg
Magnesium 10 mg
Vit. A 40ug
Vit B complex 1.5 mg
Vit. C. 69 mg