Kaki
Varieteit Rojo Brillante
Enkele ras omschrijvingen:
Varieteit Sharon
Sharon: Deze in Israël gekweekte variëteit was voor de Kaki een doorbraak op de Nederlandse markt. De vruchten zijn zaadloos en smakelijk, zonder de wrange nasmaak van tannine. De smaak wordt wel omschreven als een combinatie van abrikoos, peer en perzik.
Fuyu (of Fuyugaki): Wereldwijd het belangrijkste kakiras. Het is een hoekige vrucht, met diep oranje schil. Bij eetrijp blijft de vrucht stevig. Is als appel te eten.
Een mutant uit de Fuyu is de ‘Matsumoto Early Fuyu’ deze is drie weken eerder op de markt dan de ‘Fuyu’.
Jiro: is de tweede variëteit in Japan. Een mooie oranje vrucht, die goed bestand is tegen vervoer. Florida en Italië telen deze kaki inmiddels ook.
Hanafuyu: De bekendste Kaki uit Japan die ook in Italië wordt geteeld. De vruchten kunnen tot 350 gr. zwaar worden. Meestal zonder zaden. Naast Italië ook import uit Florida, Frankrijk en Italië zetten meestal de rasnamen op de verpakking. Bekende rassen uit deze landen zijn: ‘Costata’, ‘Vanille’ en ‘Banana’.
Op Sicilië zijn de belangrijkste kakivariëteiten: de oranje ‘Loto di Romagna’ en de rood-oranje ‘Vaniglia della Campania’. Andere variëteiten zijn de ‘Fuyu’ die later rijp is en de ‘Kawabata’, de ‘Suruga’ met sterker vruchtvlees en de ‘Misilmeri’, met aanvoer tussen eind september en begin december.
De “Mopan” is een nieuw ras uit China. Uit Spanje komt het kakiras “Persimon” een grote ronde en platte vrucht.
Uit Korea komen de rassen ‘Fuyu’ en ‘ Charang’ met een aanvoer tussen november en februari
Kiwano
Naamgeving
Kiwano is bekend onder de volgende namen:
Nederlands: Kiwano,Komkommer van Kenia
Hoornkomkommer, Afrikaanse komkommer
Frans: metulon
Duits: Kiwano
Spaans: kiwano
Engels: Kiwano, melano, horned melon ,Africa horned melon
Familie
Kiwano behoort tot de familie van de Cucurbitaceae, in het Nederlands de komkommerachtige. Deze familie heeft meer dan 1.000 soorten. Ze groeien in de warmere klimaatgebieden zoals het Middellandse Zeegebied, Z.O. Azië, Oceanië en Zuid-Amerika. Vele van deze soorten produceren eetbare vruchten. Tot de groentegewassen behoren o.a.: komkommer, courgette, augurk, patisson en pompoen. Tot de fruitgewassen rekent men o.a. het uitgebreide meloenenassortiment en de watermeloenen.
Tot de exotische gewassen o.a. de Chayote of Laboe Siam.
Kenmerkende eigenschappen van deze familie zijn:
* Kruidachtige planten; kruipend of klimmend.
* Relatief zware besvruchten, sommige behaard en/of gestekeld.
* Natuurlijke groeigebieden zijn de warme klimaatgebieden;
Herkomst
De Kiwano, verwant aan de komkommer, is van oorsprong afkomstig uit Afrika. Door het hoge vocht gehalte en de harde leerachtige schil is de Kiwano een bron van water in de Kalahari woestijn . De bosjesmannen gebruikte de ‘gehoornde meloen’ als bron van water tijdens de trektochten De wilde vorm is niet groter dan ca. 4 cm en groeit aan een klimplant die te vergelijken is met de komkommer.
Rond 1930 is de ‘gehoornde meloen’ ingevoerd in Nieuw Zeeland en Australië. De plant paste zich snel aan, aan het klimaat. Door veredeling ontstond een vrucht die groter werd dan de wilde vorm, pas na 1970 kreeg de ‘gehoornde meloen’ de aandacht die uiteindelijk tot de Kiwano leidde.
De Kiwano is de eetbare vrucht van een groentegewas. De soort is rond 1980 ontwikkeld in Nieuw-Zeeland. Dat deze ontwikkeling juist daar is gebeurd heeft alles te maken met het succes, dat mondiaal werd bereikt met de kiwi. De ontwikkelaars van de kiwi zagen in de ‘gehoornde meloen’ een prachtige vrucht om die te veredelen en met moderne marketing methoden te vermarkten.
Het vruchtvlees heeft immers dezelfde kleur als die van kiwi. De Kiwano is echter geen familie van de kiwi.
De eerste Kiwano werd in 1984 in Nederland geïmporteerd.
Uiterlijke kenmerken
De vrucht is gestekelde en is ca. 10-15 cm lang. In rijpe toestand oranje van kleur. Het vruchtvlees is kiwigroen, verdeeld in kleine partjes waarin een wit eetbaar pitje zit. De smaak ,mits rijp,zit tussen die van banaan en citroen in, met als nasmaak iets van de passievrucht.
Consumptie en toepassing
De rijpe Kiwano wordt overlangs doorgesneden in twee helften. Het sappige smakelijke
vruchtvlees wordt uitgelepeld.
Vruchtvlees van niet al te rijpe Kiwano’s worden in blokjes gesneden en verwerkt in
salades. Dit geeft een aparte uitstraling aan de salade, maar voegt er weinig smaak aan
toe.
Het vruchtvlees kan ook goed aan ijs worden toegevoegd.
Voedingswaarde
Voedingswaarde per 100 gr.
Vit. C 6.4 mg
Kalium 302 mg
Calcium 16mg
Natrium 2.3 mg
Fructose 2.9 mg
Glucose 5.5 mg
Korte bewaring:
De vruchten niet in de koelkast bewaren. Opgeslagen op een koele plaats, bij een temperatuur ca. 12°C, is de vrucht meer dan 3 weken houdbaar.
Productielanden
De Kiwano wordt geteeld in Nieuw Zeeland, Australië, Israël en Zuid Afrika.
Tevens in enkele landen in Zuid en Midden Amerika
Jaarrond aanvoer
De Kiwano’s worden geïmporteerd uit Nieuw-Zeeland, Israël, Portugal en Kenia.
Omdat hoe langer hoe meer landen op het Noordelijk- en Zuidelijk Halfrond verwachten dat dit product kansen heeft op de internationale afzetmarkt, worden er momenteel in vele landen Kiwano’s geteeld. Bovendien is de bewaarbaarheid van de vruchten erg goed. Dit leidt er toe dat het product jaarrond verkrijgbaar is.
De belangrijkste aanvoerperiode ligt echter tussen januari en mei.
Rassen
De Kiwano wordt niet onder rasnaam verkocht. Er zijn enkele verschillende rassen die voornamelijk zich onderscheiden met kleur en vorm.
De Kiwano ™ is de naam die gegeven , en geregistreerd als handels merk, door de Nieuw Zeelandse kwekersgroep Prinut Inc.
Dankzij de marketing is de handelsnaam zo ingeburgerd dat Kiwano in het spraakgebruik staat voor de ‘ gehoornde meloen’ .
Kiwi
Kiwi Actinidia chinensis (Planch) Actinidiaceae
Actinidia deliciosa (A.Chev, C.F.Liang en A.R.Ferguson)
De kiwi is bekend onder de volgende namen:
Engels: Kiwi, kiwifruit, Chinese goosberry
Frans: kiwi, groseille de Chine, Souris,
Duits: Kiwi, Chinesische Stachelbeere, Affenpfirsich
Portugees: Kiwi, Actinidia, Groselha da China
Spaans: Kiwi, Actinidia deliciosa
Zweeds: Kiwi
Noors: Kiwifrukt
Deens; Kiwi (frugt)
Chinees: Yang Tao
Geschiedenis:
De klimplanten familie van de Actinidiae is inheems in Oost— Azië en het Himalaya-gebergte. Ze omvat een veertigtal soorten met doorgaans fraai gevormde bladeren en witte tot bruinachtige bloemen. Van oorsprong zijn alle soorten tweehuizig, d. w, z, dat manlelijke en vrouwelijke bloemen nooit aan één plant tegelijk groeien. Om door insecten bestoven te kunnen worden en vrucht te zetten moeten in de buurt van vrouwelijke planten dan ook enige mannelijke exemplaren staan.
Voor de amateur telers is er een type die zelf bestuivend is. Dit zijn eenhuizige (tweeslachtige)rassen. Hierbij zijn in de bloemen zowel de meeldraden als de stampers goed ontwikkeld. Bij een éénhuizig ras hoeft er dus maar één plant te worden aangeplant om vruchten te kunnen krijgen.
De besvruchten van alle soorten bevatten een zeer groot aantal, doorgaans straalsgewijs gerangschikte zaden (soms wel 8oo). Van de veertig soorten leveren slechts een beperkt aantal eetbare vruchten o.a. Actinidia arguta (Japanse naam kokuwa )wordt vooral geteeld in Japan en de Sovjet-Unie A.kolomikta voornamelijk in de Sovjet-Unie,
Anders is dat met A. chinensis, en de A.deliciosa die vroeger wel Chinese kruisbes werd genoemd maar thans algemeen bekend is als de kiwi.
De vruchten van de gewone kiwi zijn gewoonlijk langwerpig en ovaal van vorm, hebben helder vruchtvlees met een witte kern en een ring van zwarte pitjes rondom deze kern.
Tot de soort Actinidia deliciosa worden de variëteiten gerekend met helder groen vruchtvlees en een harige schil. Ook de takken en de bladeren van de planten zijn behaard
Tot de soort Actinidia chinensis worden de variëteiten gerekend met een vrijwel onbehaarde vruchtschil en vrijwel onbehaarde takken en bladeren. De kleur van het vruchtvlees varieert van geel tot lichtgroen en is bij sommige variëteiten rood gekleurd rondom de kern.
De kiwi is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-China, waar de plant en vrucht yang-tao worden genoemd .Uit de Chinese literatuur blijkt dat in het jaar 770 na Chr. al verhaald wordt over de kiwi. We schrijven 1870 als de Engelsman Robert Fortune de vrucht in China herontdekt In 1906 krijgt Dhr. Allison in Wanganui, Nieuw-Zeeland de eerste zaden van een bevriende missionaris uit China, waar ze, aanvankelijk in tuinen van liefhebbers, uitstekend bleek te gedijen. In Nieuw- Zeeland kreeg de vrucht ook haar huidige naam. Omdat ze naar vorm en uiterlijk nogal leek op een in dat land inheemse loopvogel, de Kiwi bird (Apteryx australis), werd ze naar dit dier (het nationale symbool van Nieuw-Zeeland) gedoopt.
Jarenlang bleven teelt en consumptie van de kiwi tot Nieuw- Zeeland beperkt. Omstreeks 1940, toen een aantal commercieel interessante rassen was ontstaan w.o. de Hayward, begon op bescheiden schaal ook elders de kiwiteelt. Daarin kwam op explosieve wijze verandering toen na 1960 de vrucht vrijwel wereld wijd populair werd. Omdat de kiwi een groot aanpassingsvermogen heeft en op de meeste plaatsen groeit (mits er geen nachtvorst is) wordt de plant thans in veel land en op commerciële basis geteeld. Door de vele productie landen, met opeenvolgende oogsttijden, en de uitstekende bewaarmogelijkheden (, 6 tot 8 maanden bij een temperatuur van ± 0 ºC) is de kiwi het gehele jaar door aan de markt. – Kiwi’s zijn rijp als het vruchtvlees bij zachte druk meegeeft. Kiwi’s bevatten verder een eiwitsplitsend enzym, (actinidine ); vlees dat in kiwisap wordt gemarineerd of met de vrucht wordt ingewreven wordt malser en is sneller gaar. Hetzelfde kan worden bereikt door vruchten kort mee te bakken of te koken.
Er zijn verschillende variëteiten bekend, maar er worden maar een paar op grote schaal commercieel verhandeld. De belangrijkste variëteit (90% van alle kiwi’s) is Hayward, die door zijn ronde vorm, acceptabele smaak en zeer goede houdbaarheid alle andere variëteiten voorbij is gestreefd. Deze variëteit treft men in alle teeltgebieden aan.
De kiwivrucht is één van de weinige vruchten, die na de Tweede Wereldoorlog in een tijdsbestek van 20 jaar uitgegroeid is van een echte exoot tot een volkomen geaccepteerd bulkproduct als appels.
Bij de nieuwe rassen die men op dit ogenblik aan het ontwikkelen is, gaat de tendens in de richting van kiwi’s met minder haar (Actinidia arguta) en haarloze kiwi’s waarvan de schil eetbaar is. In miniuitvoering bestaat deze kiwi zonder haar en eetbare schil al onder de naam kiwaï. Voor catering en horeca worden kiwi’s met rood vlees ontwikkeld.
Andere rassen zijn langwerpig en tapstoelopend zoals Bruno, Abbott, Allison en Monty.
Relatief nieuw is de Hort-16A.Beter bekend als Zespri Gold ™. Of Kiwi Gold. De schil van deze variëteit is iets lichter dan die van de groene kiwi. Qua vorm is de Kiwi Gold min of meer hetzelfde, de vrucht loopt naar het bloesemeinde wat meer taps toe. Hert vruchtvlees is geelgekleurd en is zoeter dan die van de groene kiwi. De brix kan oplopen tot 16-17%, dit in vergelijking met de groene kiwi waar de brix maximaal 12 tot 14% zal zijn.
De Kiwi Gold is beschikbaar vanaf juni tot en met november en voor opslag en ethyleengevoeligheid heeft de Kiwi Gold dezelfde ¨wensen¨als de groene kiwi.
Voedingswaarde per 100 gr.
Energie: 165 KJ – 40 kcal
Koolhydraten 12 gr
Kalium 340 mg
Natrium 9,5 mg
Calcium 37.0 mg
Magnesium 20.0 mg
IJzer 0.9 mg
Vit. C. 105.0 mg
Rassen
Het aantal eetbare vruchten van de Actinidiaceae groeit jaarlijks met enkele nieuwe variëteiten. Het gaat dan voornamelijk om rassen van de Actinidia chinensis, de Actinidia deliciosa , de Actinidia arguta en de Actinidia kolomikta. En om de nakomelingen van kruisingen van bovenstaande soorten.
Hayward:Het is een laatrijpend ras dat algemeen wordt beschouwd als de beste variëteit. De brede ovale vruchten wegen tussen de 80 en 140 gram De smaak is zoet. Nieuw Zeeland heeft de Hayward, Zespri Green ™ gedoopt.
Hort-16A. Beter bekent als Zespri Gold ™.Deze variëteit heeft vrijwel gladde bruine vruchten met geelachtig vruchtvlees en een zoete smaak. Doordat de vruchten een beetje taps toelopen, hebben ze een bijzondere vorm en een hoge herkenningswaarde voor de consument. Hort-16A geniet wettelijke bescherming en mag alleen worden geteeld door telers die bij de marketingorganisatie Zespri zijn aangesloten. Hiermee wordt getracht te voorkomen dat andere landen het succes zullen kopiëren zoals destijds met Hayward gebeurde. Hoewel Hort-16A gevoeliger is gebleken voor beschadigingen door transport, is het ras toch doorgebroken door de goede smaak en de hoge herkenningswaarde. Bovendien heeft dit ras een hogere opbrengst dan Hayward. Veel Nieuw-Zeelandse Hayward-plantages zijn inmiddels door middel van om-enten overgeschakeld naar Hort-16A.
Kiwi Gold Deze naam wordt in de handel gebruikt voor de geelvlezige rassen als de : Sanuki Gold, de Yellow Queen, Jin Tao (Jingold™)
Abbott:Een vroeg ras, langwerpig van vorm, met een matig behaarde schil en een gemiddeld gewicht van 70 gram. De houdbaarheid is goed, de smaak komt dicht bij die van kruisbes.
Allison:Komt iets later op de markt dan de “ Abbott”, de vruchten van beide soorten zijn in vorm, uiterlijk en smaak moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Bruno:Een ras dat vooral in Duitsland van enige betekenis is. De betrekkelijk kleine, ovale vruchten hebben een gemiddeld gewicht van 55 gram. De smaak is uitstekend te noemen. De houdbaarheid is redelijk.
Monty:Een ras met brede, ovale vruchten die zelden zwaarder worden dan 60 gram. De “Monty” is tamelijk sterk behaard en is zuurder dan de meeste andere rassen. Vaak heeft de ‘ Monty’ een bittere nasmaak.
Planchon:De langgerekte, sterk behaarde vruchten van dit ras komen voornamelijk uit de Italiaanse productiegebieden. De belangstelling is tanende voor de Planchon. Dit door de minder goede houdbaarheid, waardoor inmiddels wordt overgeschakeld naar o.a. de Hayward.
Kiwaï™ Deze mini kiwi is heldergroen van kleur,soms met een rode blos,en heeft het formaat van grove kers. De vrucht is met schil en al te eten en heeft een zoete mintachtige smaak.
De mini kiwi is uit het geslacht Actinidia arguta. Een winterhard gewas, temperaturen van min 45º C zijn voor de plant geen probleem. In de taiga van Siberië komt deze kiwi soort voor als een laagblijvende struik,waar in het najaar de bessen van gegeten worden. Zijn oorspronkelijke Nederlandse naam is: Mantsjoerijse kruisbes.
Rassen zijn : Hardy Kiwi , Kokuwa,Weiki of Bayern-kiwi , Jumbo en Maki Red Sun: De Red Sun, een gladde kiwi die een rode stralenkrans in het hart van de vrucht heeft. De Red Sun is aromatisch van smaak, licht geparfumeerd. Is daardoor een mooie aanvulling tussen de zoete Kiwi Gold en de frisse Kiwi Green .
Plantkundig gezien is de Red Sun een variëteit/ras van de Actinidia chinensis . Binnen deze groep zijn er meer rassen die rosé tot rood vruchtvlees hebben zoals de Rainbow Red en de Hongyang.
De vruchten van de Actinidia chinensis zijn glad van schil.
Langsat/ Duku
Langsat of Duku ( Lansium domesticum) Meliaceae
Nederlands: Duku , Doekoe , Langsat ,Langsap
Engels: Langsat,Lansa
Duits: Langsat,Lansi,Duku,Lansibaum
Frans: Langsat,Lansa
Spaans: Lanson , Lannzone
Thai: Long gong,langsad
Maleisie: Duku,Langsat
Indonesie: Duku,langsep,kokosan
(Lansium domesticum var. domesticum ) Duku
(Lansium domesticum var. pubescens) Langsat
Botanici maken onderscheid tussen de oorspronkelijke “wilde” vrucht, de Langsat en de gecultiveerde vorm de Duku .Uiterlijk is het verschil dat de Langsat ovaal van vorm is en de Duku ronder . De Duku is het meest geliefd, dit vanwege de zoete en aromatische vruchtvlees, en de dunne schil . In China is er in 1105 al melding gemaakt van deze heerlijke vruchten .
Het was de Portugeese Botanicus José Francisco Corrêa da Serra in 1807 die als eerste deze vruchten uitgebreid heeft beschreven .
De vruchten groeien in trossen aan een 10 tot 20 mtr. hoge bomen, met vaal- tot bruingele of groenachtige vruchten. Deze zijn rond of enigszins ovaal van vorm en 2,5 tot 7 cm lang. De schil, die soms dun, soms wat dikker is, voelt fluweelachtig aan door de donshaartjes waarmee ze is bezet. Het glazig-witte, vlezige en zachtzure tot zoete vruchtvlees is in 4 of 5 segmenten verdeeld en bevat een aantal kleine of wat grotere pitten die doorgaans stevig met het vruchtvlees zijn vergroeid. De pitten zijn vaak groen en hebben een bittere smaak.
GEBRUIK:
Meestal worden de vruchten geschild en, zonder de pitten, vers gegeten.
Het zure vruchtvlees wordt wel met veel suiker ingekookt tot siroop, gelei of jam. Ook worden de wat zure varieteiten verwerkt door de conservenindustrie, o.a. in vruchten cocktail , op sap ,limonade , jam of compôte . In Zuid oost Azië wordt van de pitten een koortswerend middel gemaakt .De schil bevat een bitter melksap. Het aftreksel van de gekookte schillen is een volksmedicijn tegen diaree en malaria .
PRODUKTIELANDEN:
In Zuid Oost Azië ligt de bakermat van deze smakelijke vruchten. Thailand, Maleisië, Fillippijnen en Indonesie zijn de landen van oorsprong. Inmiddels kennen Vietnam, China, India en Sri Lanka een productie van betekenis.
Op beperkte schaal komt de Duku ook voor in Suriname.
Door kruisingen en selectie zijn er meer dan 40 cultivars bekend.
Waaronder de ‘Conception’ en ‘Paete’ uit de Filippijnen de ‘Uttaradit’ uit Thailand. In Indonesie zijn de ‘Duku condet’ en de ‘Duku Kumpeh ‘ de belangrijkste cultivars.
AANVOERTIJD:
Jaarrond aanvoer is mogelijk, de topaanvoer in Zuid oost Azië valt in de periode maart tot juni, en in december en januari. In India is de top aanvoer van april tot september.
Deze smakelijke vruchten komen steeds meer naar Nederland.
KORTE BEWARING:
Opslag tot twee weken bij 10 tot 12°C. met een RV van 90%. Pas op voor uitdrogen.
Onder ULO condities langer te bewaren .
Verse vruchten geven onder lichte druk wat mee , er zit leven in .
Voedingswaarde per 100 gram vruchtvlees
Energie 230 kj (55 kcal)
Koolhydraten 12,1 g
Vezels 0,4 g
Eiwit 0,9 g
Vet 0,3 g
Water 85,5 g
Calcium 12 mg
IJzer 0,3 mg
Fosfor 30 mg
Kalium 142 mg
Natrium 2 mg
Vit. B1 0,10 mg
Vit. B2 0,14 mg
Vit. B3 1,4 mg
Vit. C 1,7 mg
Longan
Longan ( Dimocarpus longan syn. Euphoria longana ) Sapindaceae
Nederlands, Longan
Frans , Oeil de dragon, longan,
Duits , Longan
Engels , Longan, dragons eye
Spaans , Ojo de dragon , Longan
Italiaans, Longan,Lungan, Longyen, Occhio del dragone
De Longan is een vrucht waarvan het vruchtvlees lijkt op Lychee , Rambutan en Langsat . De Langsat of Duku lijkt veel op de Longan ,pas op niet verwisselen .
Deze vruchten behoren allen tot de familie van de Sapindaceae In het Nederlands de zeepboomachtigen .
De Sapindaceae of zeepboomachtigen vormen een vooral tropische familie van bomen, struiken en klimplanten ( lianen). In het laatste geval hebben ze meestal ranken die als horlogeveren ineen zijn gerold en een bijzonder stevige greep verzekeren. De groep, die een 2000-tal soorten telt, dankt haar naam aan bepaalde alkalische stoffen (de saponinen) die in de vruchten van bepaalde soorten voorkomen en die deze geschikt maken als reinigingsmiddel.
Zuid oost Azië is de bakermat van de Longan.
De min of meer ronde vruchten , zijn 3 tot 4 cm in doorsnedee en met een oranje schil ,die echter al binnen 24 uur na de oogst verkleurt tot beige bruin Inmiddels worden deze heerlijke vruchten ook verbouwd in Australië , Florida , Hawaï .en binnenkort ook in het Spaanse Malaga .
Opmerkelijk is dat de rijpe vruchten lang aan de boom kunnen blijven hangen ,zonder dat de kwaliteit wordt aangetast .
De dunne schil die wat wollig is wordt na de oogst hard,maar kan makkelijk verwijderd worden. Het sappige glazige vruchtvlees is aromatisch en kruidig van smaak met een lichtzure of soms een muskus nasmaak . Dit afhankelijk van de varieteit.
Opslag en bewaring
Rijpe vruchten bewaren bij 5 °C. – 5 tot 7 dagen bij een RV van 90%
Aanvoer periode en product regio.
Aanvoer een jaarrond met een piek tussen november en augustus uit Thailand, Maleisië , Vietnam en China. Binnenkort ook uit Spanje.
Gebruik door consument.
Vers eten ,het glazige witte vruchtvlees is friszoet en aromatisch,dit doet denken aan de smaak en structuur van Litchi. De smaak past goed bij kruidige als zoete gerechten.
Om aan te sterken worden de gedroogde vruchten in China gebruikt om thee van te trekken .
In de productie gebieden van Zuid oost Azië worden deze vruchten uit de hand gegeten zoals bij ons de kersen .
Voedingswaarde per 100 gram
Energie: 267 kJ, 64 kcal
IJzer: 1.2 mg
Koolhydraten: 16.47 g
Eiwit 1,31 g
Calcium: 10 mg
Magnesium 10 mg
Fosfor 21 mg
Kalium 266 mg
Vitamine B 0,471 mg
Vitamine C: 8.5 mg
Industriële verwerking.
Verwerkt in fruitconserven ,en likeur ,.De gestookte Likeur is zacht van smaak en heeft een licht port aroma.
Uit de pitten wordt de olie geperst en verwerkt tot o.a.shampoo
Rasbeschrijvingen.
Het aantal rassen wereldwijd bedraagd meer dan 400.
Exporterende landen zijn o.a. Thailand , Vietnam , China en Cambodja
Thailand exporteert de volgende rassen o.a. : Lumyai Dor, Lumyai Puengthong , Lumyai Beaw-keaw , Bieo Khieo , Do , Si Chompoo, Tiger Eye
Vietnam vult aan met de rassen : White Pepper Seed ,Baidum , Chuliang , Edo , Dang en Egami .
Florida ,Hawïi en Australië zijn de afgelopen jaren er in geslagd om eigen cultivars te ontwikkelen w.o. Kohala, en Diamond River.
De in het wild geoogste Longan wordt Cat’s Eye genoemd ,omdat deze kleiner zijn dan de gecultiveerde vruchten .
De Longan, niet verwarren met de Loganbes ( Rubus loganobaccus), dat is een Braam cultivar
Lotuswortel
Lotuswortel( Nelumbo nucifera) Nelumbonaceae
Nederlands: Lotuswortel,
Frans: Lotus sacré, Lotus d’Orient ,Nelumbo
Duits: Lotoswurzel ,
Engels: Indian lotus root, Sacred lotus ,Bean of India ,
Spaans : Loto
Italiaans : Nelumbo
De lotusplant heeft in India , China en Myamar een bijzondere betekenis . In het Boeddhisme en Hindoeïsme is de lotus een heilige plant. Het is de lotusbloem die bij religieuse rituelen een belangrijke plaats inneemt .Volgens de legende werd Boeddha geboren op een lotusbloem.
De bloem symboliseert dan ook de goddelijke geboorte en zuiverheid . De Boeddha’s worden meestal afgebeeld zittend in lotushouding op een lotus-troon, een voetstuk in de vorm van een open lotusbloem
Lotuswortels bestaan uit drie tot vier ondergrondse verdikte uitlopers van de wortelstok met buisvormige holten. Ze worden in schijfjes gesnededen en gekookt of gebakken.
De lotuswortel, is een belangrijke delicatesse in geheel Azië. Ook het jonge lotus blad,de bladstelen en de rijpe zaden worden gegeten. De halve bolvormige vruchten ontdaan van de zaden worden eveneens gekookt gegeten. Maar de meeste aandacht gaat uit naar de wortelstok , plantkundig een rhizome genoemd.
De wonderlijk gevormde wortel groeit in de modderige bodem en bestaat uit segmenten van ca.15 tot 25 cm lang, drie tot vier segmenten per wortel. De wortel heeft een zeer karakteristiek uiterlijk.
Door de segmenten lopen de kanalen of buisjes die voor een optimale zuurstof voorziening van wortel, stengel ,bloem en blad zorgen.
Alle delen van de plant zoals, bloem, vrucht, blad en wortelstok evenals de zaden zijn eetbaar.
Hoewel inheems in Indonesië , India en China , komt de Lotuswortel nu voornamelijk voor in geheel Azië en uit tropisch Australië. In China is de teelt van de lotus al bekend vanaf het jaar duizend voor onze jaartelling .
In Europa komt de lotus voor in de regio van Manua in Italië . Ook in de nijldelta van Egypte komt de lotus voor .
In de Wolgadelta van Rusland komt de Kaspische Lotus ( Nelumbo caspica) voor.
De licht bruine schil van de wortel ,moet dun geschild worden zodat de licht crème kleurige vruchtvlees zichtbaar wordt. Door die kanaaltjes in de wortel ,krijg je bij het afsnijden van dunne plakjes,prachtig gevormde schijfjes.
Deze schijfjes worden meestal niet rauw gegeten , maar gekookt, gefrituurd of gebakken en lijkt de smaak op nieuwe aardappelen.
Ook ingelegd in Azijn of in Suiker zijn de schijfjes een lekkernij.
De lotuswortels worden als groenten gegeten in de meeste Aziatische landen . De schijfjes in een dikke soep verwerkt of gebakken samen met knoflook , sambal en wat suiker . Door de prachtige vorm van de over dwars gesneden wortels laten die zich goed vullen met vlees of vis. Om snelle verkleuring te voorkomen, de schijfjes in een oplossing van water en azijn leggen .
Er is een jaarrond aanbod uit diverse landen. In Nederland is de Lotuswortel regelmatig verkrijgbaar.
Belangrijke aanvoer landen zijn o.a : Suriname, India,Vietnam, Thailand, China en Australië.
Ook Japan en Zuid Korea telen de lotuswortel ,voornamelijk voor eigen gebruik.
Opslag van de onverpakte wortels: In een vochtige ruimte bij 2° tot 4°C. is de wortel enige dagen te bewaren. Indien vacuüm verpakt 7 tot 10 dagen bij 2°C tot 4°C .
Rassen: Er zijn een drietal onderscheide type t.w. De wortel lotus, de bloem lotus en de zaadlotus. Verder kunnen deze drie type ook nog worden ingedeeld in vroege ,middenvroege en late cultivars .
China heeft een aantal cultivars van de lotuswortel benoemd o.a., de Elian 1 ,Elian 4 en de Xin 1.
Australie kweekt de Quangdong en in Japan zijn het de Tenno en Bitchu .
Ook zijn er afzonderlijke cultivars voor de teelt van lotusbloemen en zaden. De zaden worden meestal na de oogst geroosterd ,en gegeten als noten.
Industriele verwerking: Schijfjes worden diepgevroren of ingeblikt op water . Op azijn of suiker ingemaakt en gedroogd.
De gedroogde wortels worden vermalen tot meel dat is vrij van gluten met een hoog gehalte aan zetmeel, en wordt veel gebruikt als bindmiddel in levensmiddelen .
Voedingswaarde per 100 gram product.
Energie 278 kj – 66 kcal.
Koolhydraten 16.02 g
Suikers 0,50 g
Eiwit 1,58 g
Vit.B6 0,218 mg
Vit.C 27,4 mg
Calcium 26 mg
IJzer 0,9 mg
Magnesium 22mg
Kalium 363 mg
Natrium 45 mg
Zink 0.33 mg
Loquats
Loquats – Japanse Mispel – fam. Rosaceae
(Eriobotrya japonica syn. Mespilus japonicus)
Nederlands, Loquats , Neffle ,Nespero , Japanse Wolmispel
Frans , Nefle du Japon ,
Duits , Japanische Wolmispel. Wolmispel .Brasilianische Aprokose
Engels , Japanese Plum, Loquat Fruit, Medlar ,
Spaans , Nispero , Nespola ,
Italiaans, Néspola del Giapponese
Ook bekend als : Ameixa amarella , Biwa, pipa ,
Oorsprong en historie van de soort.
De Loquats komt oorspronkelijk uit Japan en China, tegenwoordig wordt ze ook in landen rond de Middellandsezee en Midden en Zuid Amerika gekweekt. Australië en de VS produceren voornamelijk voor afzet in de eigen regio.
Deze Aziatische vrucht die al duizenden jaren wordt verbouwd. Hoewel de loquat ongeveer tweeduizend jaar geleden in Spanje werd geïntroduceerd door zeelieden die in de havens van de regio Valencia aankwamen, werd de loquat pas in de 19e eeuw in Spanje en elders rond de Middellandse Zee beroepsmatig gekweekt. De loquatboom gedijt overal waar citrusbomen groeien, waardoor de warme kustgebieden van de Middellandse Zee perfect passen. Spanje is de belangrijkste producent van loquat in Europa.
Spanje, Israël ,Griekenland en Turkije zijn voor Nederland de belangrijkste leveranciers.
De oranje vruchten zijn rondovaal en 5 tot 10 cm groot. Het vruchtvlees is geel tot diep oranje van kleur en bevat 3 tot 6 bruine pitten. (zaden) De schil is donsachtig zoals bij de abrikozen . In Californië en Florida worden rassen gekweekt met wit tot lichtoranje vruchtvlees .
Opslag en bewaring
De beste bewaartemperatuur is ca. 5 °C. R.V. van 85 tot 90 %
Aanvoer periode en product regio.
Aanvoer tussen april en november uit verschillende Middellandsezee landen.
Zuid Amerika en Nieuw Zeeland leveren van september tot maart.
Gebruik door consument.
Het sappige ,fris smakende vruchtvlees wordt verwerkt in een vruchtencompote of vers gegeten.
Het vruchtvlees bevat veel pectine, waardoor de Loquats zeer geschikt zijn voor de verwerking tot Gelei of Jam De vruchten zijn eetrijp als de tere schil met een lichte duimdruk meegeeft.
De onrijpe vruchten worden gebruikt voor chutney.
Net als bij abrikozen bevatten de zaden cyanideverbindingen en moeten ze worden verwijderd voordat de vruchten bij het koken worden gebruikt. Maar de zaden worden in Italië gebruikt voor het maken van nespolino-likeur.
Voedingswaarde per 100 gram
Energie 168 cal.
Eiwit 1,4 g
Vet 0,7 g
Koolhydraten 43,3 g
Calcium 70 mg
Fosfor 126 mg
IJzer 1,4 mg
Kalium 1.216 mg
Vitamine A 2.340 IE
Ascorbinezuur 3 mg
Industriële verwerking.
Blik conserven, op siroop , gedroogd , Jam, gelei ,
Rasbeschrijvingen.
Enkele varieteiten uit Spanje: Algar , Mogui, Algeri , Golden , Raul, Redone en Amadeo.
Uit Californië met oranje vruchtvlees: Big Jim, Early Red, Mogi , Tanaka.
Met wit vruchtvlees de rassen: Advance, Champagne en Vista White.
Er zijn nog geen EU. Sorteringsvoorschriften voor Loquats
Sortering in Spanje:
GG= 46 tot 53 mm
G= 39 tot 46 mm
M= 32 tot 39 mm
De juiste naam !
De juiste Nederlandse naam voor de Eriobotrya japonica syn. Mespilus japonicus is Japanse Wolmispel .
Een groot misverstand is dat in Nederland door diverse importeurs/groothandelaren van “naam en faam “ de loquats aanbieden onder de naam mispel . Dat moeten deze handelaren gewoon zelf weten . Echter het is fout . In de jaren zestig van de vorige eeuw werden deze vruchten onder de naam Neffle of Shesek aangeboden uit Israel, inmiddels is de naam Loquats in de literatuur en ook hier gemeengoed geworden .
Vermoedelijk is deze misvatting ontstaan door de vertaling uit het Engels van de Medlar terwijl de andere naam Loquat Fruit of Japannese Plum is . Hoe moeilijk kan het zijn ?
Ook vertalingen uit het Italiaans en Spaans geven voor de Loquats een onjuiste benaming weer .
Zelfs de uitdrukking “zo rot als een mispel “wordt gekoppeld aan de loquats . En zo blijft de foute aanduiding in stand .
Maar om alle verwarring te voorkomen stel ik voor om de naam Loquats te gebruiken
De echte mispel , Mispel (Mespilus germanica) in Nederland ook bekend onder de namen : Nespel – Mespel en Nijfel . Een vrucht die al ver voor onze jaartelling in Europa groeide en dus toen al bekend was . Voor de juiste info ga naar www. allesovergroentenenfruit.nl of lees Primeur nr . 7/8 van 2013
Lucuma
Lucuma (Pouteria lucuma) Sapotaceae
Nederlands: Lucuma
Engels: Lucuma, Lucmo,
Duits: Lukuma
Frans: La lucuma
Italiaans: Lucuma
Spaans: Lucumo, Rucma
Ook bekend als: Inca goud. Eggfruit – Abiu – Balata jaune d’oeuf – Lucumo – Lucmo, Mamón.
De wilde vorm van de Lucuma boom is nog steeds te vinden in de valleien van het Andesgebergte in Peru en Ecuador en aan de kust van Chilli.
De historie gaat terug tot ver voor onze jaartelling, De lucuma-vrucht werd voor het eerst waargenomen en gerapporteerd door Europeanen in Ecuador in 1531. Archeologen hebben ontdekt dat de lucuma vaak wordt afgebeeld op keramiek op begraafplaatsen van de inheemse bevolking aan de kust van Peru. De Inca’s duidden de vrucht aan als “goud” vanwege de zoetheid en zeldzaamheid ervan. Zij zagen het zelfs als symbool voor vruchtbaarheid.
In Chili,Ecuador en Peru is de Lucuma thuis, daar wordt de vrucht als handfruit hoog gewaardeerd. Buiten deze regio ‘s is er productie in o.a.: Mexico, Afrika, India en Nieuw zeeland, Spanje, Vietnam, California en Hawaii.
In Europa nog redelijk onbekend maar daar kan snel genoeg verandering in komen, alleen Peru heeft al een jaarproductie van 16 000 ton. De vruchten worden 8 tot 12 cm groot,en zijn in onrijpe toestand groen bruin gekleurt die bij rijpheid overgaat in bruinrood of geel De vrucht heeft één tot vijf bruine zaden.
De vruchten zijn hangende aan de boom ovaal tot tomaatvormig, meer breed dan hoog.. Bij de oogst komt het melksap vrij,een kenmerk bij de Sapotaceae familie.
Het eigele,oranje vruchtvlees smaakt zeer zoet wat walnootachtig,met vanille aroma. Na enige dagen op kamertemperatuur is de vrucht eetrijp en rauw te eten. Ook wordt er van de rijpe vruchten siroop gemaakt wat gebruikt wordt bij dessert als IJs en gebak.
Lucuma wordt van oudsher in Peru gebruikt voor zowel verse consumptie als industrieel, in welk geval het gewoonlijk wordt omgezet in pulp of meel. De grootste binnenlandse vraag komt van de ijssector, die het nodig heeft in de vorm van meel en pulp.
In de afgelopen jaren zijn zowel vers als geïndustrialiseerd fruit ook gebruikt bij de bereiding van jam, yoghurt, pasta, pap, smoothie melk, cakes, lucumacake, ravioli, chocolaatjes, puddingen, koekjes, likeur lucuma, pasta, voedingssupplementen, en conserven.
De vruchten worden plukrijp geoogst zodat tijdens het transport het narijpen plaatsvindt.
Aanvoer uit Zuid Amerika
Peru: van october tot april en december tot mei in de bergen
Chili april tot december
Plukrijpe vruchten bij 15° C tot 18 °C. en een RV van 90 % twee tot drie weken
Plukrijpe vruchten niet onder de 12 ° C dan ontstaat LTB
Opslag voor eetrijpe vruchten bij 5° C. twee tot drie dagen.
Voor de export is de verpakking voor 6 tot 8 kilo het meest geschikt.
Voedingswaarde per 100 gram product
Water 64 g
Koolhydraten1,5 g
Vet 0,5 g
Eiwit 1,5 g
Vit. A 2,30 mg
Vit. B1 0,01 mg
Vit B2 0,14 mg
Vit B3 1096 mg
Vit.C 2.2 mg
Calcium 16 mg
IJzer 0,40 mg
Fosfor 26 mg
Natrium 6 mg
Kalium 470 mg
Rassen
Er zijn twee soorten: “lucuma seda” ( zacht ) geschikt voor verse consumptie dus ook voor export.
en “lucuma palo”, ( hout) dit type wordt voornamelijk gebruikt voor poeder in de levensmiddelen industrie.
Er is ook diversiteit door grootte en vorm van de vrucht, kleur van de schil (van groen tot geelgroen) en van het vruchtvlees (van lichtgeel tot intens geel) en het aroma van de vrucht.
De meeste varieteiten zijn te vinden in Peru. Een duiding van de verschillende type is vooral gebaseerd op de verschillen die de Peruaanen en Chilenen hieraan geven. Vaak is dat gebaseerd op stamtaal,kleur,vorm, oogst en rijpheid.
Met zekerheid kan worden geconcludeerd dat Peru de hoogste Lucuma genetische variabiliteit, geschat op meer dan honderd biotypes.
Door het onderzoek van de “La Molina” National Agrarian University, Lima, zijn er enkele veelbelovende cultivars in onderzoek.
Europa is de grootste gebruiker van de superfood. Een derde van alle frisdranken en eten bevat lucuma. In juli 2015 ging 63% van alle lucuma naar Europa.
Lychee
Litchi ‘s uit Spanje
Lychee (Litchi chinensis Sonn. Syn. Nephelium litchi Cambes) – fam. Sapindaceae
Naamgeving
Nederlands:Lychee,Litchi
Engels:Lychee,Litchi
Duits:Litchi
Frans:Litchi
Spaans:Litchi,Lechia,Lichi
Portugees:Lechia
Thai: Lin-chi
Maleisie: Laici
Indonesie: Lici,Litsi
Filipijnen: Licheas
Chinees:Lai chi, Li -Tchi
Familie
Litchi behoort tot de familie van de Sapindaceae (zeepboomachtigen) Dit is een familie van tropische planten, bomen, klimplanten en struiken.
Tot de familie van de Sapindaceae behoren:
– Litchi zoete vrucht met geel, rozerode dunne, gebobbelde schil. Een
grote langwerpige pit, de bekendste uit deze familie.
– Longan minder zoete vrucht dan Litchi met geelbruine dunne gladde schil.
Een grote ronde pit; minst bekend
– Rambutan minder zoete vrucht dan Litchi met kleine langwerpige pit; verse
behaarde exemplaren zijn rood van kleur met groene haren. De
schil is wat dikker en wat leerachtiger dan bij Litchi en longan.
– Kapulasan nauw verwant aan de Litchi en Rambutan. De vrucht heeft een
gestekelde huid , die meer op wratten dan stekels lijken .Het
vruchtvlees is aromatischer dan dat van de Litchi en Rambutan. Deze
vruchten zijn inheems in Indonesië .
Herkomst
De lychee komt oorspronkelijk uit Zuid-China. De lychee werd daar in 1766 voor Christus al verbouwd onder de Shang dynastie. De lychee werd zo gewaardeerd, dat op een gegeven ogenblik zelfs belasting werd betaald in de vorm van lychees.
Li-Tchi is de vroegst gevonden naam, in het Chinees, voor deze heerlijke vruchten.
Ze komen nu vooral uit Zuidoost Azië en het zuiden van Afrika en het noorden van Australië
Thans is de Litchi verspreid over de hele subtropen
Uiterlijke kenmerken
De lychee is een boom tot 30 meter hoog met een korte stam. De vruchten hangen aan trossen aan het uiteinde van de takken. Aan de plant vindt men tweeslachtige en eenslachtige bloemen. De lychee houdt van een klimaat met een droge koele periode. In de natte tropen groeit hij wel, maar de vruchtzetting levert problemen op. In het hoogland zijn de resultaten weer beter.
De Litchi boom is een veeleisende boom, die in subtropisch klimaat met relatief koele, droge winters groeit op een bodem met een goede waterhuishouding.
Litchi’s zijn vruchten, die in de vorm van een tros aan de litchi boom groeien. Soms wel 30 vruchten per tros. Ze hebben een doorsnede van 3 – 5 cm.
De rode, ruwe schil van de vruchten is een vrij stevig omhulsel, dat bij rijpe vruchten zich gemakkelijk laat verwijderen. Daarna komt het doorschijnend witte vruchtvlees tevoorschijn. In dit vruchtvlees zit een vrij grote langwerpige dikke donkere pit, die tamelijk gemakkelijk Unicodevan het vruchtvlees loslaat.
De verse litchi’s zijn sappig en hebben een zoete frisse smaak, die lijkt op de smaak van zoete druiven, maar eigenlijk nog vele malen lekkerder. Deze overheerlijke smaak wordt niet meer aangetroffen bij litchi’s uit blik.
Consumptie en toepassing
De brosse schil van het Chinese vruchtje, laat zich gemakkelijk pellen met de vingers. De bruine pit is niet eetbaar. Wordt de vrucht als dessert gegeten, dan kan de consument rekenen op 3 litchi’s per persoon.
Daarnaast zijn er veel meer mogelijkheden met het exclusieve vruchtje.
Enkele suggesties:
– fruitsalades van litchi’s met vruchten als mango, frambozen, aardbeien, meloen en kersen;
Dessert: litchi’s overgieten met Grand Marnier en geven met slagroom.
Cadeau: geef eens een rieten mandje met litchi’s cadeau: heel bijzonder!
– litchi’s met ijs en/of slagroom;
– litchi’s in cocktails;
– litchi’s in combinatie met bittere slasoorten.
Voedingswaarde
Voedingswaarde per 100 gram:
Energie: 285-” Kj (68 Kcal)
Eiwit: 1 gram
Koolhydraten: 16-20 gram
Water: 75-82 gram
IJzer: 0,4 mg
Calcium: 8 mg
Vit. B2: 0,05 mg
Vit. C: 42 mg
Productielanden
Vanuit China heeft de litchi zich verspreid over een groot aantal landen. Momenteel importeert de EU dit product uit de volgende landen:
• China, Thailand,
• Israël ,Florida
• Madagaskar (van oudsher), Zimbabwe, Mauritius en Zuid-Afrika.
Jaarrond aanvoer
Er zijn drie aanvoerpieken te onderscheiden, namelijk:
1. Vanuit Thailand, Madagaskar, Zimbabwe, Mauritius en Zuid-Afrika:
Oktober tot maart, met grootste aanvoer vanaf eind december tot en met Februari.
2.Vanuit Israël: / Florida
Juli en augustus./ juni en juli
Naast deze twee aanvoerpieken komen er ook Litchi’s uit China waardoor het jaarrond is.
De berichten uit de markt, voorspellen een wereldwijde toename van Litchi productie.
3.Vanuit China: Mei tot september.
Litchi’s worden niet onder rasnamen in de detailhandel verkocht. Er zijn echter wereld wijd meer dan 1000 verschillende rassen bekend. In het jaar 1492 was er al een Litchi rassenlijst in de Chinese provincie Guangdong met 40 verschillende variëteiten. Alleen al binnen China waren er meer dan 300 variëteiten bekend in die tijd. Vandaag de dag wordt het aantal commercieel belangrijke Litchi rassen in China geschat op ca. 570.
Enkele ras omschrijvingen.
In Zuid Afrika en Madagaskar is het belangrijkste ras de ‘ Kwai Mi’ die lokaal ‘ Mauritius’ wordt genoemd. Daarnaast zijn het de rassen ‘Madras’, ‘ Hak Ip’, en ‘Brewster’ die voor export geschikt zijn .
Al deze rassen, die onderling aan elkaar verwant zijn, bezitten de juiste eigenschappen zoals; royale maat 3 tot 4 cm., Smakelijk vruchtvlees met een zoet kruidig aroma. Indien op het juiste moment geoogst, dus niet te vroeg, geschikt voor export.