Perziken & Nectarine
Perzik Prunus persica (L.) Batsch Rosaceae
Engels: peach
Duits: Pfirsich
Frans: pêche
Italiaans: pesca
Spaans: melocotón
Deens: fersken
Zweeds: persika
Geschiedenis De naam Prunus persica moet worden toegeschreven aan de foutieve opvatting dat de perzik uit Perzië afkomstig zou zijn. Onderzoek in het midden van de 19e eeuw gaf hierover uitsluitsel. nl. de perzik is afkomstig uit het bergland van Midden en Noord China.
Hier komt nog een aantal nauw aan de perzik verwante wilde soorten voor. De vrucht zou in China al vierduizend jaar bekend zijn. Vanuit dit land heeft de verspreiding plaatsgevonden in twee richtingen nl. naar Indo-China en Japan en naar Perzië. Naar het laatste land moest de reis gemaakt worden met karavanen over de Himalaya.
Tijdens Alexander de Grote, die Perzië veroverde ( 325 v Chr.), vond de verspreiding naar Griekenland plaats. Tevens ontstond toen het misverstand over de oorsprong en de naamgeving.
Bij de Perzik worden twee variëteiten onderscheiden die elk weer twee groepen cultivars of rassen omvatten.
– var, vulgaris(vulgaris= gewoon, algemeen). De vruchten van deze variëteit hebben een donzige of behaarde huid. Hiertoe behoren de perziken en pavies.De perzik heeft zacht vruchtvlees: de steen laat los van het vruchtvlees. De pavie (pavi) of clingstone heeft vast vruchtvlees; de steen laat niet los van het vruchtvlees. Pavies worden ook wel “ harde perziken” genoemd.
– var. laevis, syn. var.nectarina (laevis = glad). De Vruchten van deze variëteit hebben een gladde schil. Hiertoe behoren de nectarine en de bloedperziken. De nectarine heeft evenals de perzik zacht vruchtvlees en een van het vruchtvlees loslatende steen.
Bij elk van de groepen komen vruchten voor met wit, geel of rood vruchtvlees Perziken, Nectarine en Bloedperziken zijn tafelvruchten. Waarvan de bloedperzik van minder belang is. Pavies echter zijn uitsluitend bestemd voor de conservenindustrie.
Momenteel worden perziken en nectarine verbouwd in alle subtropische landen van de wereld. Belangrijkste productielanden zijn Italië, Frankrijk, Spanje, Griekenland, Verenigde Staten van Noord Amerika, Israël, Zuid-Amerika, Australië en Zuid-Afrika. In België en Nederland worden perziken op kleine schaal in de kas geteeld.
Perziken zijn de vruchten van een grote boom, die in de boomgaard door regelmatig snoeien klein blijft. De vruchten zijn rondachtig en hebben een meer of minder duidelijke lengtegroef. De aanhechting van de steel ligt verzonken. De schil is helgeel tot rood en behaard. Het vruchtvlees is wit, geel en bij sommige soorten rood.
De vrucht van de perzik is sappig, zoet en zeer aromatisch. Afhankelijk van de soort laat het vruchtvlees makkelijk of moeilijk van de pit los. De pit is vrij groot en diep gegroefd. In deze pit zit het echte zaad van de vrucht.
De vrucht van de perzik is een geschikt voedingsmiddel. De perzik is voedzaam en toch verfrissend. De vrucht is rijk aan calcium, fosfor, kalium en ijzer. Ook het vitamine C gehalte is hoog. De perzik wordt voornamelijk als vers tafelfruit gegeten. Ze wordt daarnaast veel verwerkt in toetjes, ijs en jam. Verder is perzik één van de meest geconserveerde vruchten van de wereld.
Nectarine Prunus persica var. laevis var.nectarina syn. nucipersica
Frans: nectarine, Brugnon
Duits: Nektarine,Nacktpfirsich, Brűnelle
Engels: nectarine
Spaans: nectarina
Nederlands; Nectarijn, gladde perzik, briool of brugnol
Zoals uit voorgaande blijkt zijn nectarine en perzik aan elkaar verwant. Algemeen wordt aangenomen dat de het hier gaat om een mutant van de perzik die gelijk met de perzik uit Azië is gekomen.. Een mutant is een natuurlijke verandering van of aan de boom., bv. veranderde boomvorm of kleurrijkere vruchten .Zo ook de verandering van een behaarde schil bij de perzik naar de gladde schil bij de nectarine.
De vroegste omschrijvingen, in Frankrijk uit ca. 1570, spreken van Brugnon, een perzik met een gladde schil met de smaak van nectar zo zoet. De Brugnon heeft de steen vast in het vruchtvlees zitten en laat niet makkelijk los Het komt nog regelmatig voor dat er bij de perzikboom een tak is met enkel gladde vruchten. Indien deze tak op een onderstam wordt geënt zal er een boom groeien met enkel gladde vruchten.
Tot begin jaren 60 uit de vorige eeuw waren de nectarine in Nederland mondjesmaat verkrijgbaar. De vruchten waren zeer kwetsbaar .Door selectie en veredeling zijn er steviger variëteiten ontstaan en is het aandeel nectarine binnen de perziken aanvoer sterk groeiende.
Paraquayos of Platte perzik Prunus persica (L)
Ook bekend onder de namen: Wilde bosperzik, Peches platte, Peentoo, of Chato.
Deze platte vaak bonkige vruchten zijn van oorsprong afkomstig uit China . Volgens overlevering zijn het de Spaanse en Portugese ontdekkingsreizigers geweest die de perzik begin 1500 naar Zuid Amerika hebben gebracht. De eerste commerciële teelt in Noord Amerika ( California) dateert van 1820.In de Regio New York pas in 1890.New York kent van oudsher een zéér uitgebreid Perzikken assortiment.
Rond 1700 zijn het weer de Spanjaarden die deze vruchten meenamen naar het thuisland Spanje. Niet in de laatste plaats voor het heerlijke zoete en sappige vruchtvlees. Thans vinden we de teelt van deze vruchten zowel in Spanje, Italië als in Frankrijk. Inmiddels zijn er verschillende rassen, zowel behaard als glad van schil.
Platterina , is een platte nectarine met gladde schil
Enkele rassen:
Saturne® bailou een witvlezige platte perzik uit Frankrijk
Jalousia® ferjalou een geelvlezige platte perzik uit Frankrijk
Chato, wat platte betekend uit Spanje een witvlezige vrucht.
Galaxy, uit Amerika
Oriane, witvlezig uit Frankrijk
Mésembrine, platte nectarine uit Frankrijk
Het aanbod zal de komende jaren zeker toenemen, gezien de verschillende teeltprogramma’s in zuid Europa
Voedingswaarde per 100 gram product:
Kcal: 39 – kJ 162
Eiwit: 0,8 gram
Vet: 0,1 gram
Koolhydraten: 8,7 gram
Vezels: 2,1 gram
Vit C: 9 mg
Calcium: 7 mg
Kalium: 205 mg
Momenteel worden vrijwel alle perziken in alle subtropische landen van de wereld verbouwd. Belangrijkste productielanden zijn Italië, Frankrijk, Spanje, Griekenland, Israël, Verenigde Staten van Noord Amerika, Zuid-Amerika, Australië en Zuid-Afrika.
Vaak worden pruimenbomen als onderstam voor de perzik gebruikt. De boom houdt van een goed doorlatende grond. Een regelmatige vochtvoorziening is nodig voor de vorming van voldoende vruchten van goede kwaliteit. Voor de ontwikkeling van de vruchten is veel water nodig. Tijdens de rijping kan een overmaat aan water echter scheuring van de vruchten tot gevolg hebben.
Een perzikboom onttrekt veel voedingstoffen aan de grond. Een goede bemesting is noodzakelijk.
Een perzikboom moet worden gesnoeid om de gevormde takken tot volle ontwikkeling te laten komen. Snoeien heeft ook tot doel het aantal vruchten te dunnen, zodat de overgebleven vruchten van betere kwaliteit zijn.
· Vruchten
De perzik is een ronde, soms enigszins ovale steenvrucht. De doorsnede is max. 12 cm. De schil is licht behaard en daardoor dof van kleur. Het vruchtvlees is afhankelijk van het ras oranjegeel of wit. Rond de grote geribbelde steen is het vruchtvlees soms iets rood gekleurd. De vrucht is zeer sappig bij rijpheid. De smaak is aromatisch. De witvlezigeen roodvlezige rassen zijn vaak aromatischer dan de oranjegele rassen.
· Rassen
Er bestaan verschillende variëteiten van de perzik, die worden ingedeeld naar de hoedanigheid van de schil en naar de mate waarin het vruchtvlees van de schil loslaat. Naast de behaarde rassen, is er ook een groep met een gladde schil.(zie nectarine)
In Nederland en België geteelde rassen kasperziken zijn: o.a. Amsden, Champion en Duke of York. Het ras Amsden is het belangrijkste ras.
Nectarine
De nectarine is een mutant van de perzik. Het grote verschil tussen de perzik en de nectarine is de gladde, glanzende schil van de nectarine, waardoor schillen overbodig wordt. Voor de rest is de nectarine gelijk aan de perzik.
Belangrijke nectarinerassen zijn:
· Armking
Dit ras is vroeg rijp en wordt geteeld in Frankrijk, Italië en Spanje. De aanvoer vindt plaats in de tweede helft van juni. De vrucht is tamelijk rond. De kleur is vaak aan de bleke kant namelijk veel geel met weinig blos. De smaak is redelijk.
· Independence
Deze van oorsprong Amerikaanse nectarine wordt aangevoerd uit Frankrijk en Italië (juni en juli) en uit Chili (december tot maart). De vrucht is helderrood van kleur. Het vruchtvlees is geel, stevig en sappig. De steen laat gemakkelijk los van het vruchtvlees. De smaak is goed met een geheel eigen aroma.
· Nectared
Dit ras wordt vooral in Frankrijk en Italië geteeld. De aanvoer vindt plaats in juli en augustus. De vrucht is voor driekwart rood gekleurd en voor de rest geel van kleur. Het vruchtvlees is geel en rondom de steen vaak rood van kleur. Nectared is zoet, sappig en smakelijk.