Haverwortel
( Tragopogon porrifolius ) Asteraceae
Nederlands: Haverwortel – Armeluis asperge – witte schorseneer – oesterplant – boksbaard .
Duits: Haferwurzel – Purper Bocksbart – Habermark – Austern pflanze.
Engels : Purple salsify – common salsify – oysterplant – vegetable oyster – goatsbeard.
Spaans: Como salsifi – Barba cabruna .
Frans : Salsifis cultivé – salsifis austral – salsifis blanc – Barbe de bouc.
Italiaans : Salsifi – Barba di becco .
De geschiedenis van deze toch wat onbekende groenten is terug te voeren tot het middenlandsezee gebied .Inclusief de landen in Noord Afrika.
Pas in de 13e eeuw wordt er melding gemaakt van deze eetbare wortel. Het is aan het begin van de 16e eeuw dat de haverwortel in cultuur wordt genomen in Italë en Engeland .De Engelse botanicus John Tradescant Jr. vermeldt de haverwortel in 1656 op zijn soortenlijst . Ca. tweehonderd jaar later maakt de haverwortel de oversteek naar Amerika .
De haverwortel is nauw verwant aan de (zwarte ) schorseneer ( Scorzonera hispanica ) en is dan ook bekend als witte schorseneer . Honderd jaar geleden was de Haverwortel een veel geteelde en gegeten groenten . De teelt in de volle grond gaf voldoende opbrengst voor de winter .Oude teeltplannen geven aan dat de haverwortel na de tweede wereldoorlog is verdrongen door de schorseneren .
Voedingswaarde per 100 gram product.
Energie: 82 kcal/ 345 kj
Koolhydraten: 16 g
Eiwit: 1,4 g
Vet 0,2 g
Vit.C 10 mg
Vit.B I 0,04 mg
Vit.B II 0,04 mg
Nicotinezuur 0,3 mg
Calcium 48 mg
IJzer 1,4 mg
Rassen:
Geante Noire de Russie – Giant – Sandwich Island – Mammoth Sandwich Island
IJskruid (Mesembryanthemum crystallinum) -Aizoaceae
Nederlands : IJskruid , Sodakruid of Soda plant
Engels: Ice plant, Crystalline ice plant
Frans:: Ficoïde, Ficoïde glaciale
Duits: Eiskraut
Spaans: Escarchada, Flor de la plata
Zweeds : Isört
IJskruid is een éénjarig, laagblijvend en kruidachtig gewas met groene stengels dikke, vlezige en sappige bladeren.
Gekweekt in een droge en warme omgeving ontstaan op stengels en bladeren zoutkristallen, die de groente een zilte smaak geven. De smaak neigt verder naar die van spinazie, maar heeft iets zurig pikants.
De meeste leden van de Aizoaceae komen voor in Zuid-Afrika; in iets mindere mate zijn ze inheems in Australië en Zuid-Amerika. De naam van de familie is afgeleid van het Griekse woord ‘aizoon’ dat ‘eeuwig leven’ betekent. Die naam is gekozen omdat veel ijskruidgewassen ook onder barre omstandigheden weten te overleven, in hete woestijnen bijvoorbeeld en in kale steppen met een zeer schrale bodem. Voor zover bekend zijn er binnen de familie van de ijskruidgewassen slechts twee geslachten die een groentegewas leveren: Mesembryanthemum dus het IJskruid en de Tetragonia de Nieuw-Zeelandse Spinazie.
Het IJskruid groeit in het wild aan alle zeekusten van Zuid- Afrika tot aan de Middellandse Zee en is inmiddels ook elders ingeburgerd. In sommige woestijnachtige gebieden van Afrika wordt het wel gebruikt om het zand vast te houden.
Vooral in een warme en droge omgeving ontstaan door verdamping op stengels en bladeren talrijke zoutkristallen, die het blad een enigszins zilte smaak kunnen geven.
Bij teelt in eigen land en in de volle grond is de aanvoer tussen juli en oktober. Door teelt onder glas en bij import kan de aanvoer ook buiten deze periode vallen.
Als groenten worden de jonge ,malse blaadjes geplukt .
Stoven als spinazie of verwerken in soepen. Naarmate de plant ouder wordt gaan de blaadjes krimpen en verliezen zo hun smaak .
Doordat het (jonge) blad veel water bevat wordt het spoedig slap en is het verse blad maximaal drie dagen houdbaarheid bij 2 tot 5 C en een RV van 90%
Het Zuid Afrikaanse Khoisan volk in de Kalahariwoestijn gebruikt de bladeren bij de behandeling van keelpijn en hoesten . Ook wordt het blad gebruikt voor de behandeling van vochtophoping , dysenterie, lever en nier ziekten .
Verwerkt in een salade van friseé met tomaat,basilicum,pijnboompitten en stukjes gebraden kip tot een heerlijke gezonde lunch .
Voedingswaarde per 100 gram vers product:
Energie 14 kcal
Koolhydraten 2,6g
Calcium 48 mg
Magnesium 32 mg
Vit A 3622 iu/ie
Vit B1 0.03mg
Vit B2 0.107mg
Vit B3 0.39 mg
Vit B6 0.237 mg
Vit C 16 mg